Zdjęcie cefalometryczne to specjalistyczne badanie rentgenowskie stosowane głównie w ortodoncji i chirurgii szczękowo-twarzowej, które pozwala na ocenę relacji między kośćmi czaszki, zębami oraz tkankami miękkimi twarzy. Jest to jedno z podstawowych badań diagnostycznych wykonywanych przed rozpoczęciem leczenia ortodontycznego, a także w celu monitorowania postępów terapii. Badanie pozwala na precyzyjną analizę proporcji twarzy i wzrostu struktur kostnych, co ma ogromne znaczenie przy planowaniu leczenia wad zgryzu, ekstrakcji zębów oraz zabiegów chirurgicznych. Dzięki cefalometrii ortodonta może ocenić, czy pacjent wymaga standardowego leczenia aparatem, czy konieczna będzie także interwencja chirurgiczna.

Korekta merytoryczna: dr n. med. Anna Leszczyszyn – lekarz stomatolog, absolwentka Uniwersytetu Medycznego im. Piastów Śląskich we Wrocławiu na kierunku lekarsko-dentystycznym.

Jak przebiega badanie cefalometryczne?

Zdjęcie cefalometryczne jest szybkie, bezbolesne i trwa zaledwie kilka sekund. Pacjent nie musi się do niego specjalnie przygotowywać, wystarczy zdjąć metalowe elementy znajdujące się w obrębie głowy i szyi, takie jak biżuteria, okulary czy ruchome aparaty ortodontyczne, które mogłyby wpłynąć na jakość obrazu.

Podczas badania pacjent stoi lub siedzi w pozycji wyprostowanej, a jego głowa jest stabilizowana za pomocą specjalnych uchwytów. W tym czasie aparat wykonuje pojedynczą ekspozycję rentgenowską w bocznej projekcji czaszki, rejestrując struktury kostne i tkanki miękkie twarzy.

Obraz uzyskany na zdjęciu jest wykorzystywany do precyzyjnych pomiarów kątów i odległości między różnymi punktami anatomicznymi, co pozwala lekarzowi dokładnie zaplanować leczenie ortodontyczne lub chirurgiczne.

Wskazania do wykonania zdjęcia cefalometrycznego

Zdjęcie cefalometryczne jest niezbędnym badaniem w diagnostyce wad zgryzu oraz przy planowaniu leczenia ortodontycznego i chirurgicznego.

Najczęściej wykonuje się je przed założeniem aparatu ortodontycznego, ponieważ umożliwia ocenę relacji szczęki i żuchwy względem siebie oraz względem podstawy czaszki. Dzięki temu lekarz może określić, czy leczenie ortodontyczne powinno skupić się na korygowaniu pozycji zębów, czy także na modyfikacji wzrostu kości.

Badanie stosuje się również do oceny asymetrii twarzy, diagnozowania zaburzeń stawu skroniowo-żuchwowego oraz planowania operacji ortognatycznych. W niektórych przypadkach zdjęcie cefalometryczne wykonuje się także u pacjentów z problemami z oddychaniem, takimi jak obturacyjny bezdech senny, aby ocenić wielkość i położenie dróg oddechowych.

Przeciwwskazania do wykonania zdjęcia cefalometrycznego

Zdjęcie cefalometryczne jest badaniem bezpiecznym, jednak nie zaleca się go kobietom w ciąży, chyba że jest to absolutnie konieczne. W takim przypadku stosuje się specjalne osłony ołowiane, które minimalizują ekspozycję na promieniowanie.

Nie zaleca się także wykonywania cefalometrii u pacjentów, którzy mieli już wielokrotne ekspozycje na promieniowanie rentgenowskie w krótkim czasie. W takich przypadkach lekarz ocenia, czy badanie jest niezbędne, czy można je zastąpić inną metodą diagnostyczną.

Skutki uboczne po zdjęciu cefalometrycznym

Zdjęcie cefalometryczne nie powoduje skutków ubocznych, ponieważ dawka promieniowania jest bardzo niska. Jest to jedno z najmniej obciążających badań rentgenowskich stosowanych w stomatologii i ortodoncji, dlatego można je bezpiecznie wykonywać nawet u dzieci i młodzieży.

Pacjent może od razu wrócić do swoich codziennych aktywności, a wyniki badania są dostępne niemal natychmiast. Obraz zostaje zapisany w formie cyfrowej lub wydrukowany, a ortodonta lub chirurg analizuje go w specjalnym programie do pomiarów cefalometrycznych.

Ile kosztuje zdjęcie cefalometryczne?

Standardowy koszt wykonania zdjęcia cefalometrycznego wynosi od 100 do 250 zł. W niektórych przypadkach badanie może być wliczone w cenę kompleksowego leczenia ortodontycznego. Warto przed wizytą zapytać, czy cena obejmuje także analizę cefalometryczną i opis radiologa, czy tylko samo wykonanie zdjęcia.

Często zadawane pytania

Czy zdjęcie cefalometryczne boli?
Nie, jest to całkowicie bezbolesne i szybkie badanie.

Jak długo trwa wykonanie zdjęcia?
Cała procedura trwa kilka sekund, a łącznie z przygotowaniem około 5 minut.

Czy promieniowanie jest szkodliwe?
Dawka promieniowania jest minimalna i znacznie niższa niż w przypadku tomografii komputerowej.

Czy można jeść i pić przed badaniem?
Tak, zdjęcie cefalometryczne nie wymaga żadnych specjalnych przygotowań.

Czy badanie wymaga skierowania?
Zazwyczaj nie, ale lekarz prowadzący decyduje, czy jest ono konieczne do dalszego leczenia.