Lakowanie to zabieg profilaktyczny polegający na uszczelnieniu bruzd  na powierzchni zębów trzonowych, co chroni je przed próchnicą. Szczególnie narażone na rozwój ubytków są zęby trzonowe i przedtrzonowe, ponieważ ich nierówna powierzchnia sprzyja zaleganiu resztek pokarmowych i namnażaniu bakterii. Lak szczelinowy, czyli specjalny preparat na bazie żywicy, wypełnia bruzdy, uniemożliwiając gromadzenie się płytki nazębnej i ograniczając ryzyko próchnicy. Zabieg jest szybki, bezbolesny i skuteczny, dlatego często wykonuje się go u dzieci, u których świeżo wyrżnięte zęby stałe są szczególnie podatne na działanie bakterii. Lakowanie pozwala znacznie zmniejszyć ryzyko konieczności leczenia zachowawczego w przyszłości. Zabieg można przeprowadzać także u dorosłych, jeśli zęby mają głębokie bruzdy wymagające ochrony.

Korekta merytoryczna: dr n. med. Anna Leszczyszyn – lekarz stomatolog, absolwentka Uniwersytetu Medycznego im. Piastów Śląskich we Wrocławiu na kierunku lekarsko-dentystycznym.

Jak przebiega lakowanie?

Lakowanie rozpoczyna się od dokładnego oczyszczenia powierzchni zęba, aby usunąć wszelkie osady i bakterie. Stomatolog używa do tego specjalnej szczoteczki i pasty, a w niektórych przypadkach także piaskarki. Następnie osusza ząb i nakłada środek wytrawiający, który zwiększa przyczepność laku do szkliwa. Po kilku sekundach preparat jest spłukiwany, a powierzchnia ponownie osuszana.

W kolejnym etapie lekarz aplikuje lak szczelinowy, który wypełnia bruzdy i szczeliny zębowe. Aby utwardzić materiał, stosuje się lampę polimeryzacyjną. Po zakończeniu zabiegu stomatolog sprawdza, czy lak nie przeszkadza w zgryzie i w razie potrzeby delikatnie go koryguje. Cała procedura trwa od kilku do kilkunastu minut na jeden ząb i nie wymaga znieczulenia.

Wskazania do lakowania

Lakowanie wykonuje się głównie w celu ochrony przed próchnicą, dlatego zabieg jest szczególnie zalecany u dzieci i młodzieży. Najlepszy moment na jego przeprowadzenie to okres tuż po wyrżnięciu zębów stałych, czyli około 6. roku życia w przypadku pierwszych trzonowców i około 12. roku życia dla drugich trzonowców. Świeżo wyrżnięte zęby mają mniej zmineralizowane szkliwo, przez co są bardziej podatne na próchnicę, a ich bruzdy są głębsze, co sprzyja zaleganiu resztek pokarmowych.

Lakowanie jest także wskazane u dorosłych, jeśli ich zęby mają wyjątkowo głębokie bruzdy lub podatność na próchnicę. W niektórych przypadkach zabieg przeprowadza się również na zębach mlecznych, zwłaszcza gdy dziecko ma wysokie ryzyko rozwoju próchnicy. Decyzję o lakowaniu zawsze podejmuje stomatolog po ocenie stanu uzębienia.

Przeciwwskazania do lakowania

Lakowanie jest bezpieczne, ale nie zawsze można je wykonać. Zabieg nie jest wskazany, jeśli na powierzchni zęba widoczne są już zmiany próchnicowe. W przypadku wczesnych ognisk próchnicy stomatolog może zaproponować lakowanie poszerzone, które polega na usunięciu początkowych zmian i wypełnieniu ubytku lakierem ochronnym.

Lakowania nie wykonuje się również na zębach z bardzo płytkimi bruzdami, ponieważ w takich przypadkach naturalna struktura zęba nie sprzyja zaleganiu płytki nazębnej. Przeciwwskazaniem jest także obecność nieszczelnych wypełnień w zębie przeznaczonym do lakowania, ponieważ ich obecność wymaga najpierw przeprowadzenia leczenia.

Skutki uboczne po lakowaniu

Lakowanie to zabieg bezpieczny i dobrze tolerowany, ale czasem pojawiają się drobne dolegliwości. Niektórzy pacjenci odczuwają niewielki dyskomfort po zabiegu, jeśli lak został nałożony zbyt grubo i zaburza naturalny kontakt zębów podczas gryzienia. W takiej sytuacji konieczna jest korekta przez stomatologa.

Zdarza się, że lak wykruszy się ze szkliwa lub stopniowo się ściera, co zmniejsza skuteczność ochrony przed próchnicą. Dlatego zaleca się regularne wizyty kontrolne, podczas których lekarz ocenia stan laku i w razie potrzeby dokonuje jego uzupełnienia. U osób o bardzo wrażliwych zębach może wystąpić krótkotrwała nadwrażliwość, ale nie jest to częste zjawisko.

Ile kosztuje lakowanie?

Koszt lakowania jednego zęba wynosi od 80 do 150 zł. W przypadku lakowania kilku zębów jednocześnie niektóre gabinety oferują pakiety obniżające cenę jednostkową. Lakowanie poszerzone, które obejmuje dodatkowe oczyszczenie powierzchni zęba przed aplikacją laku, jest nieco droższe i kosztuje od 120 do 200 zł za ząb. W niektórych przypadkach zabieg ten może być refundowany u dzieci w ramach NFZ, jeśli spełniają określone kryteria.

Często zadawane pytania

Jak długo utrzymuje się lakowanie? Lak może utrzymywać się na zębach kilka lat, ale z czasem ściera się i wymaga uzupełnienia. Regularne wizyty kontrolne pozwalają sprawdzić jego stan.

Czy lakowanie boli? Zabieg jest całkowicie bezbolesny i nie wymaga znieczulenia. Cała procedura polega na nałożeniu preparatu na powierzchnię zęba i jego utwardzeniu.

Czy można jeść po lakowaniu? Tak, ale przez kilka godzin warto unikać twardych pokarmów, aby lak dobrze się utrwalił i nie uległ uszkodzeniu.

Czy lakowanie można wykonać na każdym zębie? Zabieg przeprowadza się głównie na trzonowcach i przedtrzonowcach, ponieważ to one mają głębokie bruzdy. W wyjątkowych przypadkach lakowane są także inne zęby, jeśli stomatolog uzna to za konieczne.

Czy lakowanie zastępuje szczotkowanie? Nie, zabieg stanowi dodatkową ochronę przed próchnicą, ale nie zwalnia z obowiązku codziennej higieny jamy ustnej, w tym szczotkowania i nitkowania zębów.