Usunięcie zęba zatrzymanego – kiedy warto je wykonać? Opis zabiegu [chirurgia stomatologiczna]

Usunięcie zęba zatrzymanego to zabieg chirurgiczny polegający na ekstrakcji zęba, który nie wyrżnął się całkowicie i pozostał częściowo lub całkowicie w kości szczęki albo żuchwy. Zęby zatrzymane mogą powodować ból, stany zapalne, nacisk na sąsiednie zęby oraz komplikacje ortodontyczne. Najczęściej dotyczy to ósemek (zębów mądrości), ale zatrzymane mogą być także kły, siekacze lub przedtrzonowce. Niektóre zatrzymane zęby nie powodują dolegliwości i mogą pozostać w jamie ustnej bez interwencji chirurgicznej. W innych przypadkach ich obecność prowadzi do przewlekłych stanów zapalnych, torbieli lub deformacji zgryzu, dlatego ich usunięcie jest konieczne.

Korekta merytoryczna: dr n. med. Anna Leszczyszyn – lekarz stomatolog, absolwentka Uniwersytetu Medycznego im. Piastów Śląskich we Wrocławiu na kierunku lekarsko-dentystycznym.

Jak przebiega usunięcie zęba zatrzymanego?

Zabieg poprzedza dokładna diagnostyka, która pozwala ocenić położenie zęba oraz jego relację do otaczających struktur anatomicznych. Stomatolog wykonuje zdjęcie rentgenowskie, a w skomplikowanych przypadkach tomografię komputerową CBCT, aby precyzyjnie zaplanować procedurę i uniknąć powikłań.

Przed rozpoczęciem ekstrakcji lekarz podaje znieczulenie miejscowe, dzięki czemu pacjent nie odczuwa bólu. W przypadku pacjentów z dużym lękiem przed zabiegiem możliwe jest zastosowanie sedacji wziewnej (gaz rozweselający) lub dożylnej, a w niektórych przypadkach znieczulenia ogólnego.

Po znieczuleniu chirurg wykonuje nacięcie dziąsła i odsłania kość otaczającą ząb. Następnie za pomocą specjalistycznych narzędzi usuwa fragment kości pokrywający koronę zęba. Jeśli korzenie są mocno osadzone lub mają skomplikowany kształt, lekarz może podzielić ząb na mniejsze części i usuwać go stopniowo.

Po usunięciu zęba lekarz dokładnie oczyszcza zębodoł, a w razie potrzeby zakłada szwy, aby przyspieszyć gojenie. Na koniec pacjent otrzymuje instrukcje dotyczące opieki pozabiegowej, a na skórę może zostać nałożony zimny kompres, aby zminimalizować obrzęk.

Wskazania do usunięcia zęba zatrzymanego

Ekstrakcja zęba zatrzymanego jest konieczna, jeśli jego obecność powoduje dolegliwości bólowe, prowadzi do stanów zapalnych lub zaburza ustawienie innych zębów.

Najczęstszym wskazaniem jest ból i obrzęk dziąseł, które mogą wynikać z ucisku zęba zatrzymanego na sąsiednie struktury. Jeśli ząb próbuje wyrżnąć się w niewłaściwym kierunku, może prowadzić do bolesnych stanów zapalnych, a nawet infekcji kości.

Usunięcie zęba zatrzymanego jest często zalecane w przypadkach nawracających stanów zapalnych dziąseł (pericoronitis), szczególnie gdy ząb częściowo wyrżnięty gromadzi bakterie i resztki pokarmowe, co prowadzi do przewlekłych infekcji.

Ekstrakcja jest również konieczna w przypadku torbieli zawiązkowych i resorpcyjnego uszkodzenia korzeni sąsiednich zębów. Zatrzymany ząb może prowadzić do powstawania torbieli w kości, które osłabiają jej strukturę i mogą wymagać dodatkowego leczenia chirurgicznego.

Wiele osób poddaje się usunięciu zęba zatrzymanego przed leczeniem ortodontycznym, aby uniknąć nieprawidłowego przesuwania się zębów w łuku i zmniejszyć ryzyko stłoczenia. W przypadku zębów zatrzymanych takich jak na przykład kły, ortodonta może zdecydować o próbie ściągania zatrzymanego zęba do łuku, wtedy planuje się zabieg chirurgicznego odsłonięcia.

Przeciwwskazania do usunięcia zęba zatrzymanego

Chociaż ekstrakcja zatrzymanego zęba jest stosunkowo bezpieczna, w niektórych przypadkach wymaga szczególnej ostrożności lub odroczenia zabiegu.

Osoby z niekontrolowaną cukrzycą, nadciśnieniem tętniczym lub zaburzeniami krzepnięcia krwi powinny skonsultować się z lekarzem prowadzącym przed zabiegiem. W takich przypadkach konieczna może być modyfikacja leczenia lub wykonanie dodatkowych badań laboratoryjnych.

Zabiegu nie wykonuje się w przypadku ostrej infekcji jamy ustnej, np. silnego ropnia lub stanu zapalnego w miejscu ekstrakcji. W takich sytuacjach najpierw stosuje się leczenie farmakologiczne, aby zmniejszyć stan zapalny i ryzyko powikłań po zabiegu.

U kobiet w pierwszym trymestrze ciąży zaleca się odroczenie zabiegu, chyba że istnieje pilna potrzeba interwencji. W drugim trymestrze ekstrakcja może być bezpiecznie przeprowadzona pod ścisłą kontrolą stomatologa.

Skutki uboczne po usunięciu zęba zatrzymanego

Po ekstrakcji zęba zatrzymanego pacjent może odczuwać ból, obrzęk oraz przejściowe trudności z otwieraniem ust. Objawy te są normalne i ustępują w ciągu kilku dni.

Najczęstszym powikłaniem jest suchy zębodół, czyli stan zapalny wynikający z utraty skrzepu krwi chroniącego ranę. Może to powodować silny ból i wydłużyć proces gojenia. Aby temu zapobiec, pacjent powinien unikać intensywnego płukania jamy ustnej przez pierwsze 24 godziny oraz nie pić przez słomkę, co mogłoby spowodować podciśnienie i oderwanie skrzepu.

W rzadkich przypadkach ekstrakcji dolnych III zębów trzonowych, może dojść do uszkodzenia nerwu zębodołowego dolnego, co skutkuje przejściowym drętwieniem wargi, brody lub języka. Objaw ten zwykle ustępuje samoistnie w ciągu kilku tygodni, ale w bardzo rzadkich przypadkach może utrzymywać się dłużej.

W przypadku usuwania górnych III zębów trzonowych, może dojść do otworzenia światła zatoki szczękowej i powstania komunikacji ustno-zatokowej. Takie powikłanie jest zaopatrywane zwykle na tej samej wizycie. 

Aby przyspieszyć gojenie, zaleca się stosowanie zimnych okładów przez pierwsze 24 godziny oraz unikanie twardych pokarmów przez kilka dni.

Ile kosztuje usunięcie zęba zatrzymanego?

• Usunięcie częściowo wyrżniętego zęba zatrzymanego kosztuje od 600 do 1000 zł,
• Chirurgiczne usunięcie całkowicie zatrzymanego zęba kosztuje od 1000 do 2000 zł, w zależności od trudności zabiegu.

Koszt może obejmować również zdjęcie RTG lub tomografię komputerową, szwy oraz wizytę kontrolną po zabiegu.

Często zadawane pytania

Czy usunięcie zęba zatrzymanego boli?
Nie, zabieg przeprowadza się w znieczuleniu miejscowym, więc pacjent nie odczuwa bólu.

Jak długo trwa rekonwalescencja po ekstrakcji?
Pełne gojenie rany trwa około 2 tygodni, ale regeneracja kości może trwać kilka miesięcy.

Czy można palić po usunięciu zęba zatrzymanego?
Nie, palenie zwiększa ryzyko suchego zębodołu i wydłuża proces gojenia.

Czy po zabiegu można jeść?
Tak, po ustąpieniu działania znieczulenia, ale przez pierwsze dni należy spożywać miękkie, letnie pokarmy i unikać gorących oraz ostrych potraw.

Kiedy należy zgłosić się na kontrolę?
Wizyta kontrolna zalecana jest po 7 dniach, zwłaszcza jeśli założono szwy.