Overlay porcelanowy – co warto wiedzieć? Opis zabiegu [protetyka]

Overlay porcelanowy to rodzaj pośredniego uzupełnienia protetycznego, które odbudowuje niemal całą powierzchnię żującą zęba, w tym większość lub wszystkie guzki, bez konieczności szlifowania całego zęba pod koronę. Stanowi nowoczesną i oszczędną alternatywę dla klasycznych koron, szczególnie w przypadku zębów bocznych, które zostały osłabione przez próchnicę, uraz lub wcześniejsze leczenie kanałowe. Overlay łączy w sobie trwałość, szczelność i estetykę, a przy tym pozwala zachować więcej zdrowej tkanki zęba niż korona. Dzięki wykonaniu z wysokiej jakości porcelany, zapewnia doskonałe dopasowanie kolorystyczne oraz odporność na ścieranie. To rozwiązanie polecane osobom, które oczekują precyzyjnej i długoterminowej odbudowy funkcji żucia przy jednoczesnym zachowaniu naturalnego wyglądu.

Korekta merytoryczna: dr n. med. Anna Leszczyszyn – lekarz stomatolog, absolwentka Uniwersytetu Medycznego im. Piastów Śląskich we Wrocławiu na kierunku lekarsko-dentystycznym.

Jak przebiega wykonanie overlayu porcelanowego?

Procedura odbywa się zazwyczaj w dwóch wizytach. Pierwsza służy przygotowaniu zęba i pobraniu skanu lub wycisku, druga – cementowaniu gotowego overlayu.

Na początku lekarz usuwa próchnicę i ewentualne stare wypełnienia, a następnie delikatnie opracowuje ząb, ograniczając się do powierzchni żującej i ścian zęba, które są objęte ubytkiem. W odróżnieniu od szlifowania pod koronę, struktura zęba zostaje maksymalnie zachowana.

Po przygotowaniu zęba lekarz pobiera wycisk lub wykonuje cyfrowy skan, który trafia do laboratorium protetycznego. Na jego podstawie technik tworzy overlay z porcelany – materiału o wysokiej estetyce i trwałości.

Do czasu kolejnej wizyty ząb zabezpiecza się tymczasowym wypełnieniem. Gotowy overlay cementuje się adhezyjnie przy użyciu specjalnych systemów wiążących, zapewniających doskonałą retencję i szczelność brzeżną.

Wskazania do wykonania overlayu porcelanowego

Overlay porcelanowy stosuje się, gdy korona zęba jest częściowo zniszczona, ale jego struktura nadal pozwala na odbudowę bez całkowitego oszlifowania. Wskazaniami do zastosowania tego rozwiązania są:

• rozległe ubytki w zębach trzonowych i przedtrzonowych,
• osłabione zęby po leczeniu kanałowym,
• pęknięcia lub złamania guzków zębowych,
• konieczność wymiany dużych, nieszczelnych wypełnień,
• chęć odbudowy zęba z zachowaniem maksymalnej ilości zdrowych tkanek,
• potrzeba przywrócenia prawidłowych kontaktów między zębami i funkcji zwarciowej.

Overlay porcelanowy pozwala wzmocnić ząb i przywrócić jego funkcję bez konieczności stosowania pełnej korony protetycznej.

Przeciwwskazania do overlayu porcelanowego

Nie każdy ząb można odbudować overlayem. W niektórych przypadkach konieczne jest zastosowanie klasycznej korony lub innego rozwiązania protetycznego. Do przeciwwskazań należą:

• zbyt duże zniszczenie zęba, uniemożliwiające jego stabilne odbudowanie,
• niewystarczająca ilość zdrowych tkanek zęba niezbędnych do retencji overlayu,
• problemy z wilgocią w polu zabiegowym, które utrudniają cementowanie adhezyjne,
• nieprawidłowe nawyki parafunkcyjne (np. silny bruksizm) bez wcześniejszego leczenia,
• nieleczone stany zapalne w obrębie miazgi lub tkanek przyzębia.

Ostateczną decyzję o możliwości zastosowania overlayu podejmuje lekarz po dokładnym badaniu klinicznym i ocenie warunków zgryzowych.

Skutki uboczne po założeniu overlayu

Po cementowaniu overlayu pacjent może przez krótki czas odczuwać wrażliwość na temperaturę lub ucisk, zwłaszcza jeśli odbudowywany ząb był żywy. Objawy te ustępują zazwyczaj w ciągu kilku dni.

Jeśli wkład został wykonany z wysokiej jakości porcelany i prawidłowo dopasowany, nie powoduje przeciążenia zgryzowego ani podrażnień dziąseł. W rzadkich przypadkach może wystąpić potrzeba korekty wysokości w zgryzie lub dostosowania kształtu powierzchni żującej.

Prawidłowo osadzony overlay zachowuje pełną szczelność i nie powinien się odklejać. Trwałość uzupełnienia zależy jednak od jakości cementowania, higieny jamy ustnej oraz regularnych wizyt kontrolnych.

Ile kosztuje overlay porcelanowy?

Orientacyjne koszty to:

• overlay porcelanowy na jednym zębie: od 1200 do 1800 zł,
• wersja wykonana w technologii CAD/CAM: od 1400 do 2000 zł,
• skan wewnątrzustny lub wycisk – zazwyczaj wliczony w cenę,
• cementowanie uzupełnienia – najczęściej zawarte w kosztach całkowitych.

Dodatkowo, jeśli ząb wymaga wcześniejszego leczenia kanałowego lub zastosowania wkładu wzmacniającego, koszty te dolicza się oddzielnie.

Często zadawane pytania

Czym różni się overlay od onlay?
Overlay obejmuje więcej powierzchni zęba niż onlay – często pokrywa całą powierzchnię żującą oraz wszystkie guzki, natomiast onlay odbudowuje część powierzchni i wybrane guzki.

Czy overlay jest trwały?
Tak, overlay porcelanowy może służyć nawet 10-15 lat, pod warunkiem dobrej higieny, regularnych kontroli i braku przeciążeń zgryzowych.

Czy overlay jest lepszy niż korona?
Overlay jest mniej inwazyjny – pozwala zachować więcej tkanek zęba. Sprawdza się najlepiej w przypadku częściowego uszkodzenia korony, natomiast korona jest lepsza przy bardzo rozległych zniszczeniach.

Czy overlay wygląda naturalnie?
Tak. Porcelana używana do overlayów charakteryzuje się wysoką estetyką i możliwością idealnego dopasowania do koloru naturalnych zębów.

Czy overlay wymaga szczególnej higieny?
Nie wymaga specjalnych zabiegów, ale jak każde uzupełnienie protetyczne powinien być objęty staranną higieną oraz kontrolami co 6-12 miesięcy.