Proteza szkieletowa to rodzaj ruchomego uzupełnienia protetycznego, które zastępuje brakujące zęby i jest oparta na metalowym szkielecie zapewniającym stabilność i komfort noszenia. Jest stosowana u pacjentów, którzy stracili kilka zębów, ale mają jeszcze własne zęby filarowe, które mogą podtrzymywać protezę. Proteza szkieletowa jest bardziej komfortowa niż tradycyjna proteza akrylowa, ponieważ zajmuje mniej miejsca w jamie ustnej i nie opiera się na błonie śluzowej, lecz na naturalnych zębach. Dzięki temu pacjent może lepiej odczuwać smak jedzenia, mówić bez przeszkód i cieszyć się większą stabilnością protezy podczas jedzenia.

Korekta merytoryczna: dr n. med. Anna Leszczyszyn – lekarz stomatolog, absolwentka Uniwersytetu Medycznego im. Piastów Śląskich we Wrocławiu na kierunku lekarsko-dentystycznym.

Jak przebiega wykonanie protezy szkieletowej?

Proces wykonania protezy szkieletowej wymaga kilku wizyt u stomatologa i precyzyjnej diagnostyki.

Na pierwszej wizycie lekarz przeprowadza badanie jamy ustnej oraz wykonuje zdjęcie rentgenowskie, aby ocenić stan zębów filarowych, dziąseł i kości szczęki lub żuchwy. Jeśli niektóre zęby są osłabione, mogą wymagać wcześniejszego leczenia, np. odbudowy koroną lub leczenia kanałowego.

Następnie lekarz pobiera wycisk szczęki i żuchwy, który służy do wykonania indywidualnego modelu protezy. Laboratorium protetyczne na podstawie tych wycisków projektuje metalowy szkielet protezy, który będzie dopasowany do kształtu jamy ustnej pacjenta.

Po kilku dniach pacjent zgłasza się na przymiarkę szkieletu, aby sprawdzić, czy dobrze przylega do zębów filarowych i nie powoduje dyskomfortu. Na tej podstawie technik wykonuje ostateczną wersję protezy, dodając do niej akrylowe elementy imitujące dziąsła i zęby.

Ostateczna wizyta to dopasowanie i oddanie protezy, podczas której stomatolog sprawdza stabilność uzupełnienia oraz instruuje pacjenta, jak dbać o protezę i utrzymać higienę jamy ustnej.

Rodzaje protez szkieletowych

Protezy szkieletowe różnią się sposobem mocowania oraz materiałem, z którego są wykonane.

• Proteza szkieletowa z klamrami – najbardziej popularna, mocowana na metalowych klamrach obejmujących zęby filarowe. Jest stabilna, ale klamry mogą być widoczne podczas uśmiechu.
• Proteza szkieletowa z zasuwami, zatrzaskami lub teleskopami – bardziej estetyczna i stabilna, ponieważ elementy mocujące są ukryte. Wymaga jednak wcześniejszego przygotowania zębów filarowych i wykonania na nich koron protetycznych.
• Proteza szkieletowa na implantach – stosowana, gdy pacjent nie ma wystarczającej liczby własnych zębów do podparcia protezy. Wówczas proteza opiera się na implantach wszczepionych w kość.

Wybór rodzaju protezy zależy od warunków anatomicznych pacjenta, liczby brakujących zębów oraz oczekiwań dotyczących estetyki i komfortu użytkowania.

Wskazania do wykonania protezy szkieletowej

Proteza szkieletowa jest polecana pacjentom, którzy mają częściowe braki w uzębieniu i chcą zastąpić brakujące zęby w sposób bardziej komfortowy niż w przypadku tradycyjnych protez akrylowych.

Najczęstsze wskazania to:

• Brak kilku zębów w łuku zębowym, ale obecność zdrowych zębów filarowych,
• Braki zębowe wymagające bardziej stabilnego rozwiązania niż proteza akrylowa,
• Niemożność wykonania mostu protetycznego, np. gdy braki zębowe są zbyt rozległe lub zęby filarowe są niewystarczająco mocne,
• Alternatywa dla implantów, jeśli pacjent nie może lub nie chce poddać się leczeniu implantologicznemu,
• Utrata zębów z powodu paradontozy, pod warunkiem, że pozostałe zęby są w wystarczająco dobrym stanie, aby utrzymać protezę.

Przeciwwskazania do wykonania protezy szkieletowej

Nie każdy pacjent może być kandydatem do protezy szkieletowej – w niektórych przypadkach konieczne jest zastosowanie innego rozwiązania protetycznego.

Protezy szkieletowej nie można wykonać, jeśli zęby filarowe są zbyt osłabione, np. przez zaawansowaną próchnicę lub choroby przyzębia. W takich sytuacjach konieczne może być wcześniejsze leczenie lub rozważenie protezy na implantach.

Pacjenci z ciężką paradontozą i rozchwianymi zębami nie mogą nosić protezy szkieletowej, ponieważ nie zapewnia ona odpowiedniego podparcia i mogłaby przyspieszyć utratę zębów filarowych.

Osoby z silnymi nawykami zgrzytania zębami (bruksizmem) mogą szybciej zużywać elementy protezy, co wymaga częstszych korekt lub zastosowania szyny ochronnej na noc.

Skutki uboczne po założeniu protezy szkieletowej

Po założeniu protezy pacjent może odczuwać lekki dyskomfort oraz zwiększoną ilość śliny, co jest normalną reakcją organizmu na nowe uzupełnienie. Objawy te zwykle ustępują w ciągu kilku dni.

Niektóre osoby mogą odczuwać drobne podrażnienia dziąseł, szczególnie na początku użytkowania protezy. W takim przypadku stomatolog może dokonać drobnej korekty, aby lepiej dopasować uzupełnienie.

Proteza szkieletowa wymaga regularnej higieny, ponieważ gromadzące się resztki jedzenia mogą powodować stany zapalne dziąseł oraz próchnicę w zębach filarowych. Zaleca się codzienne mycie protezy i stosowanie nici dentystycznych do czyszczenia zębów podtrzymujących.

Ile kosztuje proteza szkieletowa?

• Proteza szkieletowa z klamrami kosztuje od 1500 do 3000 zł,
• Proteza szkieletowa z zasuwami lub zatrzaskami kosztuje od 3000 do 6000 zł,
• Proteza szkieletowa na implantach kosztuje od 5000 do 15 000 zł, w zależności od liczby implantów i elementów mocujących.

Cena może obejmować również diagnostykę, wyciski oraz wizyty kontrolne, ale warto upewnić się, czy są to usługi wliczone w koszt leczenia.

Często zadawane pytania

Czy proteza szkieletowa wygląda naturalnie?
Tak, jest bardziej estetyczna niż protezy akrylowe, a przy zastosowaniu zatrzasków lub zasuw klamry są niewidoczne.

Jak długo można nosić protezę szkieletową?
Średnia trwałość wynosi 10–15 lat, ale wymaga regularnych wizyt kontrolnych i ewentualnych korekt.

Czy proteza szkieletowa jest wygodna?
Tak, jest znacznie bardziej komfortowa niż proteza akrylowa, ponieważ nie pokrywa podniebienia i lepiej przylega do zębów.

Czy można spać w protezie szkieletowej?
Nie zaleca się spania w protezie – najlepiej ją wyjmować na noc, aby dziąsła mogły odpocząć.

Jak dbać o protezę szkieletową?
Codziennie należy ją myć specjalną szczoteczką i pastą do protez oraz czyścić zęby filarowe, aby uniknąć próchnicy i stanów zapalnych.