Usunięcie zęba – kiedy warto je wykonać? Opis zabiegu [chirurgia stomatologiczna]

Usunięcie zęba, czyli ekstrakcja, to zabieg chirurgiczny polegający na całkowitym usunięciu zęba z zębodołu. Jest to ostateczność, gdy inne metody leczenia nie są w stanie uratować zęba lub gdy jego obecność negatywnie wpływa na zdrowie jamy ustnej. Zabieg przeprowadza się w znieczuleniu miejscowym, a w szczególnych przypadkach – w sedacji lub narkozie. Choć ekstrakcja kojarzy się z poważną interwencją, nowoczesna stomatologia pozwala na przeprowadzenie jej w sposób szybki i bezbolesny. Istotne jest jednak właściwe przygotowanie pacjenta oraz późniejsza dbałość o gojenie rany, aby uniknąć powikłań.

Korekta merytoryczna: dr n. med. Anna Leszczyszyn – lekarz stomatolog, absolwentka Uniwersytetu Medycznego im. Piastów Śląskich we Wrocławiu na kierunku lekarsko-dentystycznym.

Jak przebiega usunięcie zęba?

Zabieg rozpoczyna się od dokładnej diagnostyki oraz oceny stanu zęba i otaczających go tkanek. W większości przypadków lekarz wykonuje zdjęcie rentgenowskie, aby ocenić długość, kształt i położenie korzeni oraz sprawdzić, czy w pobliżu nie znajdują się struktury anatomiczne, które mogłyby wpłynąć na przebieg ekstrakcji. Po przeprowadzeniu diagnostyki stomatolog podaje znieczulenie miejscowe, dzięki czemu pacjent nie odczuwa bólu podczas zabiegu. W przypadku pacjentów z silnym lękiem przed leczeniem lub bardziej skomplikowanych ekstrakcji możliwe jest zastosowanie sedacji wziewnej, dożylnej lub znieczulenia ogólnego.

Następnie lekarz przystępuje do właściwej procedury usunięcia zęba. Jeśli ząb jest w pełni widoczny i nie ma skomplikowanej budowy korzeni, wystarczy użycie kleszczy i dźwigni stomatologicznych, które pozwalają na delikatne rozruszanie i wyjęcie zęba z zębodołu. W przypadkach bardziej skomplikowanych, np. gdy ząb jest złamany, zatrzymany lub jego korzenie są zakrzywione, konieczne może być jego chirurgiczne rozseparowanie i usunięcie w częściach.

Po ekstrakcji lekarz oczyszcza zębodoł, usuwa ewentualne resztki tkanek i w razie potrzeby zakłada szwy. Jeśli planowana jest odbudowa protetyczna, chirurg może przeprowadzić dodatkowe procedury, takie jak regeneracja kości czy przygotowanie miejsca pod przyszły implant. Po zabiegu pacjent otrzymuje szczegółowe zalecenia dotyczące gojenia oraz ewentualnie leki przeciwbólowe lub antybiotyk, jeśli istnieje ryzyko infekcji.

Wskazania do usunięcia zęba

Ekstrakcja zęba jest konieczna w sytuacjach, gdy dalsze leczenie nie przyniosłoby oczekiwanych efektów lub gdy ząb stanowi zagrożenie dla zdrowia jamy ustnej.

Najczęstszym wskazaniem jest zaawansowana próchnica, która doprowadziła do nieodwracalnego uszkodzenia struktury zęba. Jeśli infekcja obejmuje korzeń, a leczenie kanałowe nie jest możliwe lub skuteczne, konieczna jest ekstrakcja, aby zapobiec dalszemu rozprzestrzenianiu się stanu zapalnego.

Usunięcie zęba może być również konieczne w przypadku zaawansowanej choroby przyzębia, gdy dochodzi do rozchwiania zęba i zaniku kości wokół jego korzeni. Często ekstrakcję wykonuje się również ze względów ortodontycznych, np. w przypadku stłoczenia zębów i konieczności stworzenia miejsca w łuku zębowym. Jest to częsta praktyka przed założeniem aparatu ortodontycznego.

Innym wskazaniem są zęby zatrzymane, czyli takie, które nie wyrżnęły się całkowicie i pozostają w kości. Dotyczy to zwłaszcza ósemek, które mogą powodować ból, stany zapalne i ucisk na sąsiednie zęby. W niektórych przypadkach ekstrakcję wykonuje się także z powodów protetycznych – gdy ząb jest na tyle uszkodzony, że nie nadaje się do odbudowy i konieczne jest przygotowanie miejsca pod implant lub most protetyczny.

Przeciwwskazania do usunięcia zęba

Nie każdy pacjent może poddać się ekstrakcji bez wcześniejszego przygotowania, zwłaszcza jeśli cierpi na poważne choroby ogólnoustrojowe.

Osoby z niekontrolowaną cukrzycą, zaburzeniami krzepnięcia krwi czy chorobami serca powinny skonsultować się z lekarzem prowadzącym przed planowanym zabiegiem. W niektórych przypadkach konieczna jest modyfikacja leczenia farmakologicznego, np. odstawienie leków przeciwzakrzepowych na określony czas.

Przeciwwskazaniem może być również aktywna infekcja ogólnoustrojowa lub stan zapalny w jamie ustnej. W takich przypadkach lekarz może zalecić wcześniejsze wdrożenie antybiotykoterapii i leczenie stanu zapalnego przed ekstrakcją.

Pacjentki w pierwszym trymestrze ciąży powinny unikać planowych ekstrakcji, chyba że są one absolutnie konieczne. Jeśli usunięcie zęba nie może zostać odroczone, zabieg wykonuje się w drugim trymestrze, kiedy jest najbezpieczniejszy zarówno dla matki, jak i dziecka.

Skutki uboczne po usunięciu zęba

Po ekstrakcji może wystąpić przejściowy ból, obrzęk oraz niewielkie krwawienie. W większości przypadków objawy te ustępują w ciągu kilku dni.

Jednym z  powikłań jest tzw. suchy zębodół, który występuje, gdy skrzep krwi nie uformuje się prawidłowo lub zostanie przedwcześnie wypłukany. Może to powodować intensywny ból i wydłużony czas gojenia. Aby temu zapobiec, pacjent powinien unikać płukania jamy ustnej przez pierwsze 24 godziny oraz nie pić przez słomkę, co mogłoby spowodować podciśnienie i oderwanie skrzepu.

W rzadszych przypadkach mogą wystąpić trudności w gojeniu tkanek, szczególnie u osób palących papierosy lub z osłabionym układem odpornościowym.

Ile kosztuje usunięcie zęba?

• Usunięcie zęba jednokorzeniowego kosztuje od 200 do 400 zł,
• Usunięcie zęba wielokorzeniowego kosztuje od 300 do 600 zł,
• Chirurgiczne usunięcie zatrzymanego zęba, np. ósemki, kosztuje od 500 do 1500 zł, w zależności od stopnia trudności zabiegu.

W niektórych przypadkach cena obejmuje również założenie szwów oraz konsultację kontrolną po zabiegu.

Często zadawane pytania

Czy usunięcie zęba boli?
Zabieg jest wykonywany w znieczuleniu miejscowym, więc pacjent nie odczuwa bólu.

Jak długo trwa gojenie po ekstrakcji?
Proces gojenia trwa zazwyczaj od 7 do 14 dni, choć pełna regeneracja kości może potrwać kilka miesięcy.

Czy można palić po usunięciu zęba?
Nie, ponieważ palenie zwiększa ryzyko suchego zębodołu i wydłuża czas gojenia.

Czy po ekstrakcji można jeść?
Tak, po ustąpieniu działania znieczulenia, ale najlepiej wybierać miękkie, letnie pokarmy i unikać gorących oraz ostrych potraw przez pierwsze dni.