Wycięcie zmiany – kiedy warto je wykonać? Opis zabiegu [chirurgia stomatologiczna]

Wycięcie zmiany to zabieg chirurgiczny polegający na usunięciu nieprawidłowej tkanki z jamy ustnej, takiej jak torbiel, nadziąślak, brodawczak, włókniak czy inne patologiczne zmiany błony śluzowej. Procedura jest przeprowadzana w celu diagnostycznym (pobranie próbki do badania histopatologicznego) lub leczniczym (całkowite usunięcie zmiany, aby zapobiec jej dalszemu rozrostowi i ewentualnym powikłaniom). Nie każda zmiana w jamie ustnej jest groźna, ale jej obecność może powodować dyskomfort, ból lub trudności w mówieniu i jedzeniu. Niektóre zmiany mogą ulegać powiększeniu lub prowadzić do poważniejszych schorzeń, dlatego w razie wątpliwości lekarz może zalecić ich chirurgiczne usunięcie.

Korekta merytoryczna: dr n. med. Anna Leszczyszyn – lekarz stomatolog, absolwentka Uniwersytetu Medycznego im. Piastów Śląskich we Wrocławiu na kierunku lekarsko-dentystycznym.

Jak przebiega wycięcie zmiany?

Zabieg poprzedza dokładna diagnostyka, która pozwala określić rodzaj i charakter zmiany. Stomatolog lub chirurg ocenia jej wielkość, kształt oraz położenie. W niektórych przypadkach wykonuje się zdjęcie rentgenowskie lub tomografię komputerową CBCT, aby sprawdzić, czy zmiana sięga głębiej w tkanki. Jeśli istnieje podejrzenie zmian nowotworowych, może być konieczne badanie histopatologiczne usuniętej tkanki.

Procedura jest wykonywana w znieczuleniu miejscowym, dzięki czemu pacjent nie odczuwa bólu. Po znieczuleniu lekarz precyzyjnie wycina zmianę przy użyciu skalpela lub lasera chirurgicznego. W zależności od jej wielkości rana może zostać pozostawiona do samoistnego zagojenia lub zabezpieczona szwami.

Po zabiegu pacjent otrzymuje instrukcje dotyczące higieny jamy ustnej oraz zalecenia dotyczące diety i pielęgnacji rany. W większości przypadków proces gojenia przebiega bez powikłań, a dyskomfort ustępuje w ciągu kilku dni.

Wskazania do wycięcia zmiany

Zabieg jest zalecany w sytuacjach, gdy obecność zmiany może powodować dolegliwości lub istnieje podejrzenie, że ma charakter patologiczny.

Jednym z najczęstszych wskazań jest torbiel śluzowa (mucocele), która powstaje w wyniku zablokowania gruczołu ślinowego i nagromadzenia płynu. Torbiele te mogą samoistnie pękać, ale jeśli nawracają lub osiągają duże rozmiary, konieczne jest ich chirurgiczne usunięcie.

Wycięcie stosuje się także w przypadku nadziąślaków, czyli łagodnych narośli na dziąsłach, które mogą utrudniać prawidłowe funkcjonowanie jamy ustnej i powodować krwawienie.

Do częstych wskazań należą również brodawczaki i włókniaki, które mogą pojawiać się na języku, policzkach czy podniebieniu. Są to zwykle łagodne zmiany, ale ich obecność może powodować dyskomfort, dlatego ich usunięcie jest zalecane.

W przypadku zmian o podejrzanym charakterze, takich jak przewlekłe owrzodzenia, rogowacenia białe (leukoplakia) czy zmiany barwnikowe, wycięcie ma na celu zarówno eliminację zmiany, jak i pobranie próbki do analizy histopatologicznej, co pozwala określić, rodzaj zmiany, oraz czy tkanka nie wykazuje cech nowotworowych.

Przeciwwskazania do wycięcia zmiany

Pacjenci z niekontrolowaną cukrzycą, zaburzeniami krzepnięcia krwi lub przyjmujący leki przeciwzakrzepowe powinni skonsultować się z lekarzem prowadzącym przed planowanym zabiegiem. W niektórych przypadkach konieczna może być modyfikacja dawkowania leków lub zastosowanie dodatkowych środków ostrożności.

Zabiegu nie wykonuje się w przypadku ostrego stanu zapalnego jamy ustnej, np. aktywnej infekcji wirusowej, ropnia czy ciężkiego zapalenia dziąseł. Najpierw konieczne jest wdrożenie leczenia przeciwzapalnego, aby zmniejszyć ryzyko powikłań po operacji.

Pacjentki w pierwszym trymestrze ciąży powinny unikać planowych zabiegów chirurgicznych, chyba że istnieje pilna potrzeba ich przeprowadzenia. W drugim trymestrze zabieg można wykonać pod ścisłą kontrolą stomatologa.

Skutki uboczne po wycięciu zmiany

Zabieg jest bezpieczny, ale jak każda interwencja chirurgiczna może powodować przejściowe skutki uboczne.

Po zabiegu pacjent może odczuwać niewielki ból oraz obrzęk w okolicy operowanego miejsca. Objawy te zwykle ustępują w ciągu kilku dni. Jeśli rana została zszyta, może pojawić się uczucie napięcia tkanek, które znika po zdjęciu szwów. 

Aby uniknąć powikłań, pacjent powinien przestrzegać zaleceń lekarza, unikać spożywania gorących i ostrych pokarmów oraz dbać o higienę jamy ustnej, stosując delikatne płukanki antyseptyczne.

Ile kosztuje wycięcie zmiany?

• Chirurgiczne usunięcie niewielkiej zmiany kosztuje od 300 do 800 zł,
• Wycięcie większej zmiany wymagającej założenia szwów kosztuje od 800 do 1500 zł,
• Badanie histopatologiczne usuniętej tkanki to dodatkowy koszt w wysokości 150–400 zł.

Koszt może się różnić w zależności od gabinetu i stosowanych technologii, np. usuwanie zmian laserem jest często droższe, ale wiąże się z krótszym czasem rekonwalescencji.

Często zadawane pytania

Czy wycięcie zmiany boli?
Nie, zabieg wykonywany jest w znieczuleniu miejscowym, dzięki czemu pacjent nie odczuwa bólu.

Jak długo trwa gojenie po zabiegu?
Pełne zagojenie rany trwa zazwyczaj 7–14 dni, choć w przypadku większych zmian może być dłuższe.

Czy każda zmiana wymaga badania histopatologicznego?
Nie, lekarz decyduje czy wycięta zmiana będzie wysyłana do badania.

Czy po zabiegu można normalnie jeść?
Tak, po ustąpieniu działania znieczulenia, ale przez pierwsze dni warto unikać gorących, twardych i pikantnych potraw, aby nie podrażniać rany.

Czy zmiana może odrosnąć po jej usunięciu?
Niektóre łagodne zmiany mogą nawracać, zwłaszcza jeśli ich przyczyna nie została wyeliminowana (np. drażnienie mechaniczne). Regularne kontrole stomatologiczne pomagają zapobiec ich ponownemu pojawieniu się.