Leczenie aparatem stałym metalowym to jedna z najskuteczniejszych metod korekcji wad zgryzu, polegająca na stopniowym przesuwaniu zębów do właściwej pozycji za pomocą zamków i łuków ortodontycznych. Aparat ten jest wykonany z metalu, co zapewnia dużą trwałość i skuteczność leczenia. Jest stosowany zarówno u młodzieży, jak i u dorosłych w przypadku różnych wad ortodontycznych, od niewielkich nieprawidłowości po skomplikowane wady zgryzu. Metalowe zamki są odporne na uszkodzenia i pozwalają na precyzyjne kontrolowanie ruchu zębów przez cały okres leczenia. W porównaniu do aparatów estetycznych są bardziej widoczne, ale ich zaletą jest niższa cena i większa wytrzymałość.

Korekta merytoryczna: dr n. med. Anna Leszczyszyn – lekarz stomatolog, absolwentka Uniwersytetu Medycznego im. Piastów Śląskich we Wrocławiu na kierunku lekarsko-dentystycznym.

Jak przebiega leczenie aparatem stałym metalowym?

Leczenie rozpoczyna się od konsultacji ortodontycznej, podczas której lekarz ocenia stan zgryzu i przygotowuje plan leczenia. Na podstawie badania klinicznego oraz zdjęć RTG ortodonta określa, jakie ruchy zębów będą wymagane i jak długo potrwa leczenie.

Kolejnym etapem jest wykonanie wycisków lub skanowanie cyfrowe jamy ustnej, które pozwala na precyzyjne zaplanowanie leczenia. Na kolejnej wizycie ortodonta pozycjonuje zamki do powierzchni zębów za pomocą specjalnego kleju. Następnie do zamków wkłada się łuk ortodontyczny, który stopniowo koryguje ustawienie zębów. Cała procedura trwa około 1,5–2 godzin i jest całkowicie bezbolesna.

Podczas leczenia pacjent odbywa regularne wizyty kontrolne co 4–6 tygodni. Na każdej wizycie ortodonta wymienia ligatury (gumki utrzymujące łuk w zamkach), a w razie potrzeby reguluje siłę działania aparatu. W zależności od potrzeb stosuje się dodatkowe elementy, takie jak sprężyny, wyciągi elastyczne czy miniimplanty ortodontyczne.

Całkowity czas leczenia wynosi od 12 do 36 miesięcy, w zależności od stopnia skomplikowania wady. Po zakończeniu leczenia aparat jest zdejmowany, a pacjent przechodzi do etapu retencji, który zapobiega nawrotowi wady.

Wskazania do leczenia aparatem stałym metalowym

Aparat metalowy stosuje się w leczeniu niemal wszystkich wad ortodontycznych. Szczególnie dobrze sprawdza się w przypadkach wymagających dużej precyzji i silnych sił działających na zęby. Leczenie aparatem stałym metalowym jest wskazane w przypadku:

• Stłoczenia zębów, gdy brakuje miejsca w łuku i konieczne jest ich wyrównanie,
• Szparowatości, czyli nadmiernych odstępów między zębami,
• Tyłozgryzu, gdy dolne zęby są cofnięte wobec górnych,
• Przodozgryzu, w którym dolne zęby wysunięte są przed górne,
• Zgryzu krzyżowego, gdy zęby górne i dolne nieprawidłowo się kontaktują, a dolne nachodzą na zęby górne
• Zgryzu głębokiego, gdy górne zęby nadmiernie przykrywają dolne,
• Zgryzu otwartego, w którym przednie zęby nie kontaktują się się podczas zagryzania,
• Korekty pojedynczych zębów, jeśli ich ustawienie wymaga precyzyjnej zmiany.

Aparaty metalowe są często stosowane u młodzieży, ponieważ są trwałe i dobrze znoszą duże siły żucia. Coraz częściej wybierają je także dorośli, którzy cenią ich skuteczność i przystępną cenę.

Przeciwwskazania do leczenia aparatem stałym metalowym

Nie każdy pacjent może skorzystać z leczenia aparatem stałym metalowym. Jednym z przeciwwskazań jest alergia na stopy użytych w aparacie metali. Pacjenci z dużymi problemami z higieną jamy ustnej powinni najpierw poprawić swoje nawyki, ponieważ aparat stały utrudnia czyszczenie zębów i może sprzyjać powstawaniu próchnicy. Kobiety w ciąży mogą podjąć leczenie ortodontyczne, ale decyzja powinna być skonsultowana z lekarzem, ponieważ w niektórych przypadkach zaleca się odłożenie leczenia do czasu rozwiązania.

Skutki uboczne po leczeniu aparatem stałym metalowym

Leczenie aparatem metalowym jest skuteczne, ale w pierwszych dniach pacjenci mogą odczuwać dyskomfort. Po założeniu aparatu często pojawia się uczucie ucisku i delikatny ból, który zwykle ustępuje po kilku dniach.

Niektórzy pacjenci skarżą się na otarcia błony śluzowej policzków i warg, szczególnie na początku leczenia. W takich przypadkach pomocny jest wosk ortodontyczny, który minimalizuje podrażnienia.

Metalowe zamki są bardzo trwałe, ale mogą powodować niewielkie podrażnienia w jamie ustnej. Regularne wizyty kontrolne pozwalają na dostosowanie siły działania aparatu i zapobieganie ewentualnym problemom.

Po zdjęciu aparatu może wystąpić lekkie odwapnienie szkliwa, zwłaszcza jeśli pacjent nie dbał o higienę jamy ustnej w trakcie leczenia. Regularne wizyty u higienistki stomatologicznej oraz stosowanie preparatów remineralizujących pomagają zapobiec temu problemowi.

Ile kosztuje leczenie aparatem stałym metalowym?

Koszt aparatu na jeden łuk wynosi od 2500 do 4000 zł, co oznacza, że leczenie obu łuków kosztuje od 5000 do 8000 zł. Dodatkowe elementy, takie jak miniimplanty ortodontyczne, mogą podnieść koszt leczenia. Wizyty kontrolne odbywają się co 4–6 tygodni i kosztują od około 150 do około 300 zł za każdą wizytę. Po zakończeniu leczenia konieczne jest stosowanie retencji, aby zapobiec nawrotowi wady. Retainer ruchomy kosztuje od 500 do 1500 zł, a retainer stały od 800 do 2000 zł.

Często zadawane pytania

Czy aparat metalowy jest bardziej skuteczny niż estetyczny? Pod względem działania oba aparaty są równie skuteczne.

Czy leczenie aparatem metalowym boli? Po założeniu aparatu może wystąpić lekkie uczucie ucisku i dyskomfort, ale objawy te ustępują po kilku dniach.

Czy można jeść wszystko z aparatem metalowym? Należy unikać bardzo twardych i kleistych pokarmów, które mogą uszkodzić zamki lub odkształcić łuk.

Czy aparat metalowy można zdjąć wcześniej? Nie, leczenie powinno być zakończone zgodnie z planem ortodontycznym, aby uniknąć nawrotu wady. W wybranych przypadkach, można ściągnąć aparat wcześniej, jeżeli pacjent nie utrzymuje prawidłowej higieny, lub jeżeli trzeba wykonać badanie rezonansu magnetycznego głowy.

Jak długo trwa leczenie aparatem metalowym? Czas terapii wynosi od 12 miesięcy, w zależności od rodzaju wady i reakcji organizmu na leczenie.