Usunięcie zęba mlecznego – kiedy warto je wykonać? Opis zabiegu [chirurgia stomatologiczna]

Usunięcie zęba mlecznego to zabieg polegający na ekstrakcji zęba u dziecka w sytuacji, gdy jego pozostawienie mogłoby prowadzić do powikłań ortodontycznych, bólu lub stanów zapalnych. W większości przypadków zęby mleczne wypadają samoistnie, robiąc miejsce dla zębów stałych, jednak czasami konieczna jest interwencja stomatologiczna. Zbyt długie utrzymywanie się zęba mlecznego może powodować nieprawidłowy rozwój uzębienia, prowadząc do stłoczeń, nieprawidłowego ustawienia zębów stałych lub wad zgryzu. Wczesna utrata zęba mlecznego może natomiast powodować przesunięcia sąsiednich zębów, co również negatywnie wpływa na układ zgryzu dziecka.

Korekta merytoryczna: dr n. med. Anna Leszczyszyn – lekarz stomatolog, absolwentka Uniwersytetu Medycznego im. Piastów Śląskich we Wrocławiu na kierunku lekarsko-dentystycznym.

Jak przebiega usunięcie zęba mlecznego?

Przed ekstrakcją lekarz dokładnie ocenia stan zęba oraz jego wpływ na otaczające tkanki. W niektórych przypadkach wykonywane jest zdjęcie rentgenowskie, zwłaszcza jeśli ząb nie wypada samoistnie mimo wyrzynania się zęba stałego lub gdy istnieje podejrzenie resorpcji korzenia. Zabieg przeprowadza się w znieczuleniu miejscowym, dzięki czemu dziecko nie odczuwa bólu. W przypadku małych pacjentów z silnym lękiem możliwe jest zastosowanie sedacji wziewnej podtlenkiem azotu, co pomaga w odprężeniu i zniwelowaniu strachu przed zabiegiem.

Jeśli ząb jest mocno rozchwiany, stomatolog usuwa go szybko i bezboleśnie za pomocą kleszczy dentystycznych. W sytuacji, gdy ząb mleczny ma długie lub zakrzywione korzenie, lub jest w reinkluzji może być konieczne jego delikatne poluzowanie przed ekstrakcją. Po usunięciu zęba lekarz ocenia stan dziąsła i, jeśli to konieczne, tamuje krwawienie gazikiem. Po zabiegu dziecko wraz z rodzicem otrzymuje instrukcje dotyczące dalszej higieny jamy ustnej oraz unikania jedzenia twardych pokarmów przez kilka godzin. W większości przypadków gojenie przebiega szybko i bez powikłań.

Wskazania do usunięcia zęba mlecznego

Ekstrakcja zęba mlecznego jest konieczna w sytuacjach, gdy jego pozostawienie mogłoby negatywnie wpłynąć na rozwój uzębienia lub powoduje ból i stany zapalne.

Najczęstszą przyczyną usunięcia zęba mlecznego jest jego opóźnione wypadanie, które blokuje prawidłowe wyrzynanie się zęba stałego. W takich przypadkach ekstrakcja pozwala uniknąć nieprawidłowego ustawienia stałych zębów i wad zgryzu.

Kolejnym wskazaniem jest zaawansowana próchnica, która doprowadziła do znacznego zniszczenia korony zęba. Jeśli infekcja rozprzestrzenia się na miazgę i powoduje ból, a leczenie zachowawcze nie jest możliwe, konieczne jest usunięcie zęba, aby zapobiec stanom zapalnym i infekcji sąsiednich zębów.

Usunięcie zęba mlecznego może być również konieczne w przypadku ropni i stanów zapalnych, które rozwijają się w wyniku nieleczonej infekcji. Nagromadzona ropa i obrzęk dziąsła mogą powodować silny ból i rozprzestrzenianie się bakterii, co wymaga natychmiastowej interwencji stomatologicznej.

Niektóre dzieci wymagają usunięcia zęba mlecznego w ramach przygotowania do leczenia ortodontycznego. W sytuacji, gdy w jamie ustnej brakuje miejsca na prawidłowe wyrzynanie się zębów stałych, ortodonta może zalecić wcześniejszą ekstrakcję, aby uniknąć stłoczenia.

Przeciwwskazania do usunięcia zęba mlecznego

Nie każdy przypadek wymaga ekstrakcji, a w niektórych sytuacjach warto rozważyć inne metody leczenia. Jeśli ząb mleczny jest zdrowy, a jego pozostawienie nie wpływa negatywnie na wyrzynanie się zęba stałego, lepiej pozwolić mu na naturalne wypadnięcie.

Usunięcie zęba powinno być odroczone, jeśli u dziecka występuje infekcja ogólnoustrojowa, gorączka lub ostre stany zapalne jamy ustnej, takie jak afty czy opryszczka. W takich przypadkach zaleca się odczekanie do momentu poprawy stanu zdrowia.

Dzieci z zaburzeniami krzepnięcia krwi lub chorobami metabolicznymi wymagają wcześniejszej konsultacji z lekarzem prowadzącym. W takich sytuacjach stomatolog może zalecić dodatkowe badania lub wdrożenie odpowiednich środków ostrożności przed zabiegiem.

Skutki uboczne po usunięciu zęba mlecznego

Usunięcie zęba mlecznego to stosunkowo prosty zabieg, ale może wiązać się z pewnymi krótkotrwałymi skutkami ubocznymi. Po ekstrakcji może wystąpić lekkie krwawienie, które zwykle ustępuje po kilkunastu minutach. Jeśli dziecko ma tendencję do gryzienia gazika, warto przypominać mu o trzymaniu go delikatnie, aby nie pobudzić krwawienia.

W pierwszych godzinach po zabiegu może pojawić się niewielki obrzęk dziąsła lub uczucie dyskomfortu w miejscu po usuniętym zębie. W razie potrzeby można zastosować łagodne środki przeciwbólowe, dostosowane do wieku dziecka.

Jeśli ekstrakcja dotyczyła zęba mlecznego usuwanego z powodu infekcji, możliwe jest tymczasowe podrażnienie tkanek wokół rany. W takich przypadkach stomatolog może zalecić płukanki antyseptyczne lub antybiotyk, jeśli istnieje ryzyko rozwoju infekcji.

Ile kosztuje usunięcie zęba mlecznego?

• Standardowe usunięcie rozchwianego zęba mlecznego kosztuje od 100 do 300 zł,
• Usunięcie zęba mlecznego z długimi korzeniami lub koniecznością chirurgicznego rozcięcia dziąsła kosztuje od 300 do 600 zł,
• Sedacja wziewna (gaz rozweselający) jako wsparcie dla dziecka może zwiększyć koszt o 150–400 zł.

Niektóre zabiegi ekstrakcji u dzieci są refundowane przez NFZ, jednak dotyczy to głównie przypadków przeprowadzanych w publicznych placówkach.

Często zadawane pytania

Czy usunięcie zęba mlecznego boli?
Nie, zabieg jest przeprowadzany w znieczuleniu miejscowym, więc dziecko nie odczuwa bólu.

Jak długo trwa gojenie po ekstrakcji zęba mlecznego?
Dziąsło goi się w ciągu kilku dni, a całkowita regeneracja miejsca po zębie trwa około dwóch tygodni.

Czy po ekstrakcji dziecko może jeść?
Tak, po ustąpieniu działania znieczulenia, ale przez pierwsze godziny powinno unikać twardych i gorących pokarmów. Najlepiej wybierać miękkie i chłodne jedzenie.

Czy każdy ząb mleczny wymaga usunięcia, jeśli nie wypada na czas?
Nie zawsze. Czasami warto poczekać, ale decyzję musi podjąć stomatolog po ocenie radiologicznej.

Czy po usunięciu zęba mlecznego ząb stały wyrośnie prawidłowo?
Tak, pod warunkiem że ząb stały jest prawidłowo ukształtowany i ma wystarczającą ilość miejsca w łuku zębowym.