Usunięcie zęba mądrości – kiedy warto je wykonać? Opis zabiegu [chirurgia stomatologiczna]

Usunięcie zęba mądrości, czyli ekstrakcja trzeciego trzonowca, to zabieg chirurgiczny polegający na całkowitym usunięciu ósemki z zębodołu. Zęby mądrości to ostatnie zęby trzonowe, które wyrzynają się zwykle około 18 roku życia. U wielu pacjentów ósemki nie mają wystarczającej ilości miejsca w łuku zębowym, co prowadzi do ich nieprawidłowego wyrzynania, zatrzymania w kości lub nacisku na sąsiednie zęby. W takich przypadkach konieczna jest ekstrakcja, aby zapobiec bólowi, stanom zapalnym i innym powikłaniom. Zabieg usunięcia ósemki jest bardziej skomplikowany niż ekstrakcja innych zębów, ponieważ korzenie mogą mieć nieregularny kształt, a ząb może być częściowo lub całkowicie zatrzymany w kości. W takich sytuacjach niezbędne jest chirurgiczne odsłonięcie zęba, a czasem jego podział na mniejsze fragmenty w celu bezpiecznego usunięcia.

Korekta merytoryczna: dr n. med. Anna Leszczyszyn – lekarz stomatolog, absolwentka Uniwersytetu Medycznego im. Piastów Śląskich we Wrocławiu na kierunku lekarsko-dentystycznym.

Jak przebiega usunięcie zęba mądrości?

Przed zabiegiem lekarz przeprowadza dokładną diagnostykę, aby ocenić położenie ósemki i jej wpływ na otaczające tkanki. Wykonuje zdjęcie rentgenowskie, a w trudniejszych przypadkach tomografię komputerową CBCT, która pozwala ocenić relację korzeni zęba do struktur anatomicznych, takich jak nerw zębodołowy dolny czy zatoka szczękowa.

Po diagnostyce lekarz podaje znieczulenie miejscowe, dzięki czemu pacjent nie odczuwa bólu podczas zabiegu. U osób z silnym lękiem przed zabiegiem możliwe jest zastosowanie sedacji wziewnej (podtlenek azotu) lub dożylnej, a w wyjątkowych przypadkach ekstrakcję można przeprowadzić w znieczuleniu ogólnym.

Jeśli ząb jest całkowicie wyrżnięty, stomatolog luzuje go za pomocą dźwigni i usuwa kleszczami. W przypadku zęba zatrzymanego konieczne jest chirurgiczne nacięcie dziąsła, a czasem także usunięcie fragmentu kości otaczającej ząb. Jeśli ząb ma zakrzywione korzenie lub jest trudny do usunięcia w całości, lekarz dzieli go na mniejsze części i usuwa stopniowo.

Po ekstrakcji lekarz dokładnie oczyszcza zębodół, aby zapobiec infekcji, a następnie zakłada szwy, jeśli jest to konieczne. W celu zmniejszenia obrzęku pacjent otrzymuje zimny okład, a lekarz przekazuje szczegółowe zalecenia dotyczące pielęgnacji rany i rekonwalescencji.

Wskazania do usunięcia zęba mądrości

Ekstrakcja ósemki jest konieczna, jeśli jej obecność powoduje dolegliwości bólowe, stan zapalny lub inne powikłania. Najczęstsze wskazania do usunięcia to:

• Brak miejsca w łuku zębowym, powodujący nacisk ósemki na sąsiednie zęby i ich stłoczenie,
• Całkowite lub częściowe zatrzymanie zęba w kości, które może prowadzić do stanów zapalnych, bólu i powstawania torbieli,
• Nawracające zapalenie dziąseł wokół wyrzynającej się ósemki (pericoronitis), prowadzące do bólu, obrzęku i trudności w jedzeniu,
• Próchnica ósemki lub sąsiednich zębów, szczególnie gdy trudno utrzymać higienę wokół zęba mądrości,
• Utrudniony dostęp do leczenia stomatologicznego, np. w przypadku ósemki wyrżniętej częściowo pod kątem,
• Przygotowanie do leczenia ortodontycznego, gdy obecność ósemek mogłaby zakłócić efekty prostowania zębów.

W niektórych przypadkach ósemki mogą nie sprawiać problemów i nie wymagają usunięcia, ale zaleca się ich regularną kontrolę, aby monitorować ewentualne zmiany.

Przeciwwskazania do usunięcia zęba mądrości

Nie każdy pacjent może poddać się ekstrakcji ósemki bez wcześniejszego przygotowania, zwłaszcza jeśli występują choroby ogólnoustrojowe lub stan zapalny w jamie ustnej. Osoby z niekontrolowaną cukrzycą, chorobami krzepnięcia krwi lub nadciśnieniem powinny skonsultować się z lekarzem prowadzącym przed zabiegiem. W niektórych przypadkach konieczne jest wcześniejsze wdrożenie antybiotykoterapii, aby zmniejszyć ryzyko infekcji.

Pacjentki w pierwszym trymestrze ciąży powinny unikać planowych ekstrakcji. Jeśli zabieg jest konieczny, najlepiej przeprowadzić go w drugim trymestrze, kiedy jest najbezpieczniejszy zarówno dla matki, jak i dziecka. Jeśli pacjent ma silny stan zapalny w okolicy ósemki, lekarz może najpierw zalecić stosowanie antybiotyków i leków przeciwzapalnych, aby zmniejszyć ryzyko powikłań po zabiegu.

Skutki uboczne po usunięciu zęba mądrości

Po zabiegu pacjent może odczuwać ból, obrzęk oraz lekkie krwawienie, które zwykle ustępują w ciągu kilku dni. Obrzęk osiąga największe nasilenie po 24–48 godzinach i stopniowo się zmniejsza.

Jednym z najczęstszych powikłań jest suchy zębodół, który występuje, gdy skrzep krwi w miejscu ekstrakcji zostaje przedwcześnie wypłukany lub nie uformuje się prawidłowo. Może to powodować intensywny ból i wydłużyć proces gojenia. Aby temu zapobiec, pacjent powinien unikać płukania jamy ustnej przez pierwsze 24 godziny i nie pić przez słomkę, ponieważ podciśnienie może usunąć skrzep.

W rzadkich przypadkach może dojść do uszkodzenia nerwu zębodołowego dolnego, co powoduje przejściowe lub trwałe uczucie drętwienia wargi, języka lub brody. Objawy te zazwyczaj ustępują w ciągu kilkunastu tygodni, ale w rzadkich przypadkach mogą utrzymywać się dłużej.

Ile kosztuje usunięcie zęba mądrości?

• Usunięcie wyrżniętej ósemki kosztuje od 400 do 800 zł,
• Chirurgiczne usunięcie zatrzymanej ósemki kosztuje od 800 do 2000 zł, w zależności od stopnia trudności zabiegu.

Cena może obejmować również zdjęcie rentgenowskie, szwy oraz konsultację kontrolną po zabiegu.

Często zadawane pytania

Czy usunięcie ósemki boli?
Nie, zabieg jest wykonywany w znieczuleniu miejscowym. Po zabiegu może wystąpić ból, ale można go złagodzić lekami przeciwbólowymi.

Jak długo trwa gojenie po ekstrakcji ósemki?
Pełne zagojenie rany trwa od 7 do 14 dni, ale proces regeneracji kości może trwać kilka miesięcy.

Czy można palić po usunięciu ósemki?
Nie, palenie zwiększa ryzyko suchego zębodołu i wydłuża czas gojenia.

Czy po zabiegu można jeść?
Tak, po ustąpieniu działania znieczulenia, ale najlepiej spożywać miękkie, letnie pokarmy i unikać gorących oraz ostrych potraw przez pierwsze dni.

Kiedy należy zgłosić się na kontrolę?
Wizyta kontrolna jest zalecana po 7 dniach, zwłaszcza jeśli założono szwy.