Uzależnienie od drugiej osoby to stan, w którym Twoje emocje, poczucie wartości, bezpieczeństwo i codzienne decyzje silnie zależą od jednej konkretnej relacji. Zamiast zdrowej więzi pojawia się nadmierne przywiązanie, lęk przed utratą kontaktu, poczucie, że bez tej osoby trudno funkcjonować lub podejmować decyzje. Taki stan może występować wobec partnera (chłopaka, dziewczyny, męża, żony), rodziców (matki, ojca), a nawet przyjaciela czy bliskiej osoby niespokrewnionej.
Test na uzależnienie od drugiej osoby – 30 pytań i odpowiedzi
Test na uzależnienie od drugiej osoby jest dla Ciebie, jeśli podejrzewasz, że Twoje relacje przestały być równowagą i zaczęły przypominać zależność emocjonalną. Poniższy test składa się z 30 pytań z odpowiedziami A, B, C, D. Twoim zadaniem jest odpowiadać szczerze i intuicyjnie oraz zapamiętać swoje odpowiedzi, aby pod koniec poznać wynik i interpretację.
1. Kiedy ta osoba długo nie odpisuje lub nie odbiera telefonu, co się z Tobą dzieje?
A) Spoko, każdy czasem jest zajęty.
B) Zaczynam myśleć, co się dzieje, ale szybko wracam do swoich spraw.
C) Czuję narastający niepokój, ciężko mi się skupić na czymkolwiek.
D) Panikuję, sprawdzam telefon co kilka minut, mam w głowie czarne scenariusze.
2. Gdy ta osoba ma gorszy humor lub jest zdystansowana, jak reagujesz?
A) Rozumiem, każdy ma prawo do słabszego dnia.
B) Pytam, czy wszystko okej, ale nie wkręcam się w to za bardzo.
C) Próbuję za wszelką cenę ją uspokoić lub rozweselić.
D) Czuję się winny/a i boję się, że to przeze mnie, staram się „naprawić sytuację”.
3. Wyobraź sobie, że ta osoba wychodzi gdzieś bez Ciebie. Co wtedy czujesz?
A) Nic specjalnego, każdy ma swoje życie.
B) Lekki dyskomfort, ale zajmuję się swoimi rzeczami.
C) Jest mi trudno, czuję zazdrość i niepokój.
D) Wpadam w niepokój, czuję się opuszczony/a, mam w głowie obsesyjne myśli.
4. Ta osoba mówi, że potrzebuje czasu dla siebie. Twoja reakcja?
A) Szanuję to i robię swoje.
B) Trochę mnie to „kłuje”, ale to normalne.
C) Czuję lęk i niepewność, analizuję co to oznacza.
D) Panikuję, mam wrażenie, że chce mnie zostawić lub przestała mnie kochać.
5. Jak często sprawdzasz aktywność tej osoby (status online, social media, ostatnie logowanie, itp.)?
A) Nie robię tego.
B) Sporadycznie, jak mi się przypomni.
C) Regularnie, ale staram się nad tym panować.
D) Ciągle. Muszę wiedzieć, co robi i kiedy była aktywna.
6. Ta osoba krytykuje Cię lub wytyka błąd. Co wtedy czujesz?
A) Ok, zastanawiam się czy ma rację.
B) Jest mi przykro, ale szybko przechodzi.
C) Przeżywam to jeszcze długo i analizuję to w głowie.
D) Czuję ogromny lęk, poczucie winy, boję się utraty tej osoby.
7. Czy rezygnujesz z planów lub hobby, żeby być z tą osobą?
A) Nie.
B) Czasem, jeśli to naprawdę ważne, ale rzadko.
C) Dość często, bo wolę być z nią niż robić coś innego.
D) Prawie zawsze, ich czas i potrzeby są ważniejsze niż moje.
8. Jak reagujesz, gdy ta osoba ma inne zdanie niż Ty?
A) Spoko, każdy może mieć swoje opinie.
B) Dyskutuję, ale szanuję różnice.
C) Często ustępuję, żeby nie powodować konfliktu.
D) Prawie zawsze się zgadzam – boję się sprzeciwić.
9. Czy potrzebujesz częstego zapewniania, że ta osoba Cię kocha / lubi / akceptuje?
A) Nie.
B) Czasem, w trudniejszy dzień.
C) Tak, często potrzebuję usłyszeć, że wszystko między nami jest dobrze.
D) Tak, niemal cały czas – brak potwierdzenia wzbudza we mnie lęk i niepewność.
10. Ta osoba jest zajęta i nie ma czasu dla Ciebie. Co robisz?
A) Wykorzystuję czas dla siebie.
B) Trochę mi przykro, ale rozumiem.
C) Trudno mi to znieść, czuję się odstawiony/a.
D) Czuję się bezwartościowy/a, zostaję na trybie „stand-by”, jakby moje życie czekało na nią.
11. Czy masz poczucie, że bez tej osoby trudno Ci funkcjonować emocjonalnie?
A) Nie.
B) Rzadko, tylko w stresie.
C) Tak, często się na niej opieram.
D) Tak, prawie zawsze – czuję, że bez niej się rozsypuję.
12. Ta osoba jedzie na kilka dni i nie macie kontaktu. Co wtedy?
A) Normalnie żyję.
B) Tęsknię, ale radzę sobie.
C) Jest mi ciężko, praktycznie cały czas o niej myślę.
D) Jestem rozbity/a, nie umiem skupić się na niczym i czuję ogromny lęk.
13. Jak często dopasowujesz swoje decyzje do tej osoby?
A) Tylko czasem, w ważnych sprawach.
B) Dość często, ale mam swoje granice.
C) Bardzo często, bo jej zdanie jest dla mnie najważniejsze.
D) Zawsze – wolę, żeby ona decydowała.
14. Jeśli ta osoba jest zła, co robisz?
A) Nic, to jej emocje.
B) Sprawdzam, czy mogę jakoś pomóc.
C) Próbuję natychmiast naprawić sytuację.
D) Biorę winę na siebie, czuję lęk i robię wszystko, aby odzyskać jej „dobry humor”.
15. Czy zdarza Ci się myśleć, że bez tej osoby Twoje życie traci sens?
A) Nie.
B) Czasem w kryzysie, ale rzadko.
C) Dość często, czuję od niej zależność.
D) Tak, prawie zawsze. Ona jest moim sensem życia.
16. Kiedy spędzasz czas bez niej, co czujesz?
A) Jest okej, radzę sobie.
B) Brakuje mi jej, ale funkcjonuję normalnie.
C) Trudno mi cieszyć się czymkolwiek bez niej.
D) Czuję pustkę i napięcie, jakby mój dzień „nie działał”.
17. Czy zdarza Ci się ukrywać swoje potrzeby, żeby ona była zadowolona?
A) Nie.
B) Czasem.
C) Często.
D) Prawie zawsze – moje potrzeby schodzą na drugi plan.
18. Jak reagujesz na myśl o rozstaniu lub zakończeniu tej relacji?
A) To byłoby przykre, ale dałbym/dałabym radę.
B) Bałbym/bałabym się, ale życie by trwało.
C) Ta myśl przeraża mnie, trudno mi ją w ogóle zaakceptować.
D) Czuję panikę i brak wyjścia – nie wyobrażam sobie życia bez niej.
19. Kiedy ta osoba potrzebuje pomocy, co robisz?
A) Pomagam, ale mam swoje granice.
B) Staram się wesprzeć, ale nie rezygnuję ze wszystkiego.
C) Rezygnuję z własnych planów, żeby jej pomóc.
D) Odkładam wszystko, stawiam ją ponad sobą, nawet kosztem własnego zdrowia.
20. Czy masz poczucie, że Twoja wartość zależy od opinii tej osoby?
A) Nie.
B) Trochę, czasem.
C) Tak, w dużej mierze.
D) Tak, prawie całkowicie – bez jej aprobaty czuję się nikim.
21. Jak często czujesz lęk, że ta osoba Cię zostawi?
A) Prawie nigdy.
B) Czasem.
C) Dość często.
D) Prawie codziennie.
22. Czy zdarza Ci się rezygnować z kontaktów z innymi ludźmi, żeby być z nią?
A) Nie.
B) Zdarzyło się kilka razy.
C) Często, bo wolę być tylko z nią.
D) Tak, prawie zawsze – inni są mniej ważni.
23. Jak reagujesz, gdy ta osoba chce czasu z innymi ludźmi, a nie z Tobą?
A) W porządku.
B) Czuję ukłucie i zajmuję się swoimi sprawami.
C) Zaczynam się martwić i analizować.
D) Jest to dla mnie dramatyczne – czuję lęk i zazdrość.
24. Czy podejmujesz decyzje życiowe, patrząc głównie na to, co ona uważa?
A) Nie.
B) Sporadycznie.
C) Często.
D) Tak, praktycznie zawsze – ona wyznacza kierunek.
25. Czy masz poczucie, że bez tej osoby Twoje życie nie ma celu?
A) Nie.
B) Tylko w chwilach kryzysu.
C) Często tak myślę.
D) Tak, niemal zawsze.
26. Czy zdarza Ci się przepraszać, nawet gdy nie zawiniłeś/nie zawiniłaś, tylko żeby „nie stracić” tej osoby?
A) Nie.
B) Zdarzyło się.
C) Często.
D) Praktycznie zawsze.
27. Czy czujesz, że Twoja emocjonalna stabilność zależy od kontaktu z tą osobą?
A) Nie.
B) Trochę, w stresie.
C) Tak, w dużej mierze.
D) Prawie całkowicie.
28. Czy martwisz się, że jeśli nie odpowiesz od razu, ta osoba się zdenerwuje?
A) Nie.
B) Czasem.
C) Często o tym myślę.
D) Zawsze – odpisuję natychmiast, bo boję się reakcji.
29. Czy masz wrażenie, że Twoje życie kręci się głównie wokół tej osoby?
A) Nie.
B) Trochę.
C) Tak, większość czasu.
D) Tak, prawie w całości.
30. Ta osoba odmawia spotkania. Twoja pierwsza myśl?
A) Ok, innym razem.
B) Szkoda, ale trudno.
C) Co zrobiłem/am źle? Czy coś jest nie tak?
D) Czuję panikę, myślę że już mnie nie chce, obwiniam siebie.
Twoje odpowiedzi – czy jesteś uzależniony od drugiej osoby?
Każda odpowiedź ma przypisaną wartość w punktach:
- A = 0 pkt
- B = 1 pkt
- C = 2 pkt
- D = 3 pkt
0-15 punktów – zdrowa niezależność
Masz stabilne podejście do relacji. Kochasz, lubisz, angażujesz się, ale nie tracisz siebie. Nie potrzebujesz ciągłej kontroli, potwierdzania uczuć ani zapewnień, że wszystko jest okej. To znaczy, że:
- masz własne życie i cele,
- nie łapiesz paniki przy ciszy czy dystansie,
- potrafisz być blisko, nie tracąc siebie.
Ryzyko uzależnienia emocjonalnego: bardzo niskie. Świetna równowaga.
16-30 punktów – zdrowe przywiązanie z okazjonalnym lękiem
Cenisz relacje i bliskość. Czasem zdarza Ci się martwić, zrobić krok za daleko albo trochę za bardzo brać coś do siebie, ale szybko wracasz do równowagi. Cechuje Cię:
- emocjonalność i empatia,
- czasem lekkie napięcie, ale bez utraty kontroli,
- umiarkowana potrzeba bliskości i potwierdzenia.
Ryzyko uzależnienia emocjonalnego: niskie. Normalna, zdrowa wrażliwość.
31-50 punktów – wrażliwość na relację, łatwo o niepokój
Często analizujesz, zastanawiasz się i przejmujesz relacją. Bliskość jest dla Ciebie bardzo ważna i mocno wpływa na samopoczucie. To oznacza:
- lęk przed odrzuceniem,
- trudność z „luzem” w relacji,
- dużą potrzebę bezpieczeństwa.
Ryzyko uzależnienia emocjonalnego: umiarkowane. Pracuj nad granicami i samodzielnością emocjonalną.
51-70 punktów – silna zależność emocjonalna
Relacja mocno steruje Twoimi emocjami i decyzjami. Bardzo boisz się utraty kontaktu, potrzebujesz zapewnień i łatwo czujesz niepokój, kiedy druga osoba jest zdystansowana. Twój obraz to:
- duża potrzeba kontroli lub bliskości,
- nadmierne zaangażowanie i lęk,
- trudność z samodzielnym regulowaniem emocji.
Ryzyko uzależnienia emocjonalnego: wysokie. Wsparcie psychologiczne to dobra opcja.
71-90 punktów – Uzależnienie emocjonalne
Ta więź przesłania Ci siebie. Twoje poczucie wartości, spokój i decyzje zależą od tej osoby. Czujesz silny lęk przed stratą i ogromną potrzebę stałego kontaktu. To niestety:
- poczucie, że bez tej osoby „nie ma życia”,
- emocjonalna huśtawka zależna od relacji,
- silny strach przed rozstaniem, samotnością i odrzuceniem.
Ryzyko uzależnienia emocjonalnego: bardzo wysokie. To moment, w którym trzeba zadbać o swoje zdrowie psychiczne wraz ze specjalistą.
Czy test na uzależnienie od drugiej osoby jest wiarygodny?
Tak, test na uzależnienie od drugiej osoby stanowi wiarygodne narzędzie do wstępnej oceny poziomu emocjonalnego przywiązania i zależności, o ile podchodzi się do niego szczerze i bez zaniżania lub zawyżania odpowiedzi. Pytania odwołują się do zachowań, reakcji emocjonalnych i myśli typowych dla osób z trudnością w utrzymaniu zdrowych granic w relacjach. Wynik pomaga zauważyć, czy Twoje zaangażowanie mieści się w normie, czy przekracza granicę zdrowej bliskości i zaczyna wpływać na Twoje samopoczucie, poczucie wartości oraz codzienne funkcjonowanie. Ten test nie jest diagnozą kliniczną i nie zastępuje konsultacji ze specjalistą, ale stanowi rzetelny punkt wyjścia do autorefleksji i świadomego przyjrzenia się własnym wzorcom w relacjach. Jeśli wynik wskazuje na wysoki poziom zależności, potraktuj to jako sygnał, by zadbać o siebie i – w razie potrzeby – poszukać profesjonalnego wsparcia.
Dlaczego uzależnienie emocjonalne jest niebezpieczne?
Uzależnienie emocjonalne jest niebezpieczne, ponieważ sprawia, że uzależniasz swoje poczucie wartości, bezpieczeństwa i szczęścia od jednej osoby. W takiej relacji tracisz kontrolę nad własnym życiem – zaczynasz podporządkowywać decyzje, potrzeby i emocje drugiej stronie. Może to prowadzić do izolacji od znajomych i rodziny, rezygnacji z własnych celów, ciągłego stresu i lęku przed odrzuceniem, a w skrajnych przypadkach do tolerowania zachowań, które są dla Ciebie krzywdzące. Uzależnienie emocjonalne nie daje prawdziwej bliskości – odbiera wolność, równowagę i poczucie własnej wartości. Zdrowa relacja opiera się na wsparciu, a nie na lęku, kontroli i poczuciu, że bez drugiej osoby „nie ma życia”.
Jak leczyć uzależnienie od drugiej osoby?
Uzależnienie od drugiej osoby leczy się poprzez stopniowe odbudowanie niezależności emocjonalnej i życia poza relacją. Najważniejsze etapy to: uświadomienie sobie problemu, ograniczenie zachowań kontrolujących lub podporządkowujących, rozwijanie własnych zainteresowań, odbudowanie kontaktów z bliskimi i codzienne decyzje podejmowane samodzielnie, a nie „pod drugą osobę”. Pomaga praca nad poczuciem własnej wartości i stawianie granic, czyli świadome oddzielanie swoich potrzeb od potrzeb drugiej osoby. W wielu przypadkach wskazana jest terapia indywidualna, która uczy zdrowych wzorców przywiązania i radzenia sobie z lękiem przed odrzuceniem. Jeśli relacja nadal trwa, warto korzystać z narzędzi komunikacyjnych i ćwiczyć dystans bez zrywania więzi, np. planować czas osobno, nie oczekiwać stałego kontaktu i nie uzależniać samopoczucia od reakcji partnera lub bliskiej osoby. Celem leczenia jest to, żebyś był zdolny funkcjonować, podejmować decyzje i czuć się bezpiecznie również wtedy, gdy druga osoba nie jest obok.
Jakie są przyczyny uzależnienia emocjonalnego?
Uzależnienie emocjonalne najczęściej wynika z niskiego poczucia własnej wartości, silnego lęku przed odrzuceniem i braku poczucia bezpieczeństwa wyniesionego z dzieciństwa. Często pojawia się u osób, które dorastały w środowisku z nadmiernymi oczekiwaniami, chłodem emocjonalnym, niestabilnością, nadopiekuńczością albo brakiem uwagi i wsparcia. Do przyczyn należą też wcześniejsze trudne relacje, doświadczenia porzucenia, zaniedbania czy relacje z rodzicem, którego trzeba było „zadowalać”, by czuć się kochanym. W dorosłym życiu może rozwinąć się u osób z niską samooceną, brakiem własnych celów lub pasji, poczuciem pustki, silną potrzebą bycia akceptowanym i tendencją do uzależniania się od opinii innych. Czasem pojawia się po traumatycznym rozstaniu, jako reakcja na lęk przed samotnością. Kombinacja czynników biologicznych, psychologicznych i środowiskowych sprawia, że jedna osoba zachowuje równowagę w relacjach, a inna zaczyna traktować drugiego człowieka jak „emocjonalny fundament”, bez którego trudno jej funkcjonować.
Czym jeszcze objawia się uzależnienie emocjonalne?
Uzależnienie emocjonalne, oprócz silnego lęku przed utratą relacji, objawia się m.in. nadmiernym myśleniem o drugiej osobie, ciągłą potrzebą kontaktu, trudnością w podejmowaniu decyzji bez jej opinii oraz poczuciem, że własne życie jest „puste”, gdy tej osoby nie ma obok. Pojawia się rezygnowanie z własnych potrzeb, zainteresowań i kontaktów społecznych, aby być dostępnym dla drugiej strony. Osoba uzależniona ma skłonność do podporządkowywania się, częstego przepraszania „na zapas”, zazdrości, kontroli i silnego stresu przy rozłące. Może czuć napięcie, gdy nie otrzyma odpowiedzi, porównywać się do innych, szukać potwierdzenia miłości i traktować relację jako główne źródło poczucia bezpieczeństwa. Pojawia się trudność w wyznaczaniu granic, poczucie winy, poczucie bycia niewystarczającym oraz obawa, że konflikt lub różnica zdań doprowadzi do odrzucenia.
Bibliografia
- https://www.healthline.com/health/emotional-dependency
- https://www.c2.care/en/emotional-dependence/