Szyna ochronna to indywidualnie dopasowane uzupełnienie stomatologiczne wykonane z przezroczystego materiału, które chroni zęby przed uszkodzeniami mechanicznymi, przeciążeniami i ścieraniem szkliwa. Jest stosowana głównie w leczeniu bruksizmu (zgrzytania zębami), ochronie zębów podczas uprawiania sportu oraz jako stabilizacja po leczeniu ortodontycznym. Szyna ochronna jest wygodna w użytkowaniu i dopasowana do kształtu uzębienia pacjenta, co zapewnia komfort noszenia. Wykonywana jest z materiałów elastycznych lub twardych, w zależności od jej przeznaczenia.

Korekta merytoryczna: dr n. med. Anna Leszczyszyn – lekarz stomatolog, absolwentka Uniwersytetu Medycznego im. Piastów Śląskich we Wrocławiu na kierunku lekarsko-dentystycznym.

Jak przebiega wykonanie szyny ochronnej?

Proces wykonania szyny ochronnej wymaga jednej lub dwóch wizyt u stomatologa.

Podczas pierwszej wizyty lekarz przeprowadza badanie jamy ustnej oraz pobiera wycisk lub skan cyfrowy uzębienia, który jest przesyłany do laboratorium protetycznego. Na jego podstawie technik wykonuje indywidualnie dopasowaną szynę ochronną, uwzględniającą anatomiczny kształt zębów i potrzeby pacjenta.

Po kilku dniach gotowa szyna jest oddawana pacjentowi. Lekarz sprawdza jej dopasowanie oraz instruuje, jak prawidłowo zakładać i dbać o uzupełnienie. W razie potrzeby dokonuje drobnych korekt, aby zapewnić maksymalny komfort noszenia.

Rodzaje szyn ochronnych

Szyny ochronne dzielą się na kilka typów, w zależności od ich zastosowania.

• Szyna relaksacyjna – stosowana w leczeniu bruksizmu, chroni zęby przed zgrzytaniem i ścieraniem szkliwa, odciąża staw skroniowo-żuchwowy,
• Szyna sportowa – używana przez sportowców (np. bokserów, piłkarzy, koszykarzy) do ochrony zębów przed urazami podczas uprawiania sportu kontaktowego,
• Szyna retencyjna – stosowana po leczeniu ortodontycznym w celu utrzymania efektów wyprostowanych zębów,
• Szyna stabilizująca staw skroniowo-żuchwowy – stosowana u pacjentów z zaburzeniami stawu skroniowo-żuchwowego, pomaga w redukcji bólu i napięcia mięśniowego.
• Szyna repozycyjna – stosowana u pacjentów z zaburzeniami stawu skroniowo-żuchwowego, pomaga w redukcji bólu i napięcia mięśniowego.

Każda z tych szyn jest indywidualnie dopasowana do pacjenta, co zapewnia jej skuteczność i wygodę użytkowania.

Wskazania do noszenia szyny ochronnej

Szyna ochronna jest stosowana w różnych sytuacjach, w których konieczna jest ochrona zębów lub stawu skroniowo-żuchwowego. Najczęstsze wskazania obejmują:

• Bruksizm (zgrzytanie i zaciskanie zębów), który prowadzi do ścierania szkliwa, pęknięć zębów i nadwrażliwości,
• Nadmierne napięcie mięśni żuchwy i bóle głowy, wynikające z przeciążenia stawu skroniowo-żuchwowego,
• Sporty kontaktowe, w których istnieje ryzyko urazu zębów, np. boks, hokej, piłka ręczna,
• Leczenie ortodontyczne, po którym konieczne jest utrzymanie efektów prostowania zębów,
• Leczenie protetyczne, jako ochrona koron, mostów i implantów przed uszkodzeniem,
• Zaburzenia stawu skroniowo-żuchwowego (TMD), prowadzące do bólu, trzasków i ograniczenia ruchomości żuchwy.

Przeciwwskazania do stosowania szyny ochronnej

Nie ma wielu przeciwwskazań do stosowania szyny ochronnej, jednak w niektórych sytuacjach jej noszenie może wymagać wcześniejszego leczenia stomatologicznego.

Pacjenci z zaawansowanymi chorobami przyzębia powinni najpierw wyleczyć stan zapalny dziąseł i ustabilizować zęby, ponieważ szyna może powodować dodatkowy nacisk na osłabione struktury.

Jeśli pacjent ma niewyrównane wady zgryzu, konieczne może być wcześniejsze leczenie ortodontyczne, aby zapewnić prawidłowe dopasowanie szyny.

W przypadku osób cierpiących na silne zaburzenia oddychania podczas snu (bezdech senny), przed zastosowaniem szyny relaksacyjnej warto skonsultować się z lekarzem, aby uniknąć pogłębienia problemu.

Skutki uboczne po zastosowaniu szyny ochronnej

Noszenie szyny ochronnej jest bezpieczne, ale w początkowej fazie użytkowania pacjent może odczuwać pewien dyskomfort.

Najczęściej zgłaszane objawy to:

• Lekkie uczucie ucisku na zębach, które zwykle mija po kilku dniach adaptacji,
• Nadmierne wydzielanie śliny, zwłaszcza w pierwszych dniach noszenia szyny,
• Dyskomfort w stawie skroniowo-żuchwowym, który może wymagać drobnej korekty szyny przez stomatologa.

Jeśli objawy nie ustępują po kilku dniach, warto skonsultować się z lekarzem, aby dostosować szynę do indywidualnych potrzeb pacjenta.

Ile kosztuje szyna ochronna?

• Szyna relaksacyjna (na bruksizm) kosztuje od 600 do 1500 zł,
• Szyna sportowa kosztuje od 300 do 800 zł,
• Szyna retencyjna po leczeniu ortodontycznym kosztuje od 400 do 1000 zł,
• Szyna stabilizująca staw skroniowo-żuchwowy kosztuje od 1000 do 2500 zł.

Cena obejmuje diagnostykę, pobranie wycisków oraz dopasowanie szyny. Warto zapytać stomatologa, czy w koszt wliczone są wizyty kontrolne i ewentualne korekty.

Często zadawane pytania

Czy szyna ochronna jest wygodna?
Tak, jeśli jest dobrze dopasowana, pacjent szybko przyzwyczaja się do jej noszenia i nie odczuwa dyskomfortu.

Jak długo trzeba nosić szynę ochronną?
Czas noszenia zależy od wskazań – w przypadku bruksizmu zazwyczaj stosuje się ją na noc przez wiele lat, a w przypadku retencji ortodontycznej przez kilka miesięcy do kilku lat.

Czy można spać w szynie ochronnej?
Tak, szyny relaksacyjne i retencyjne są przeznaczone do noszenia w nocy.

Jak dbać o szynę ochronną?
Należy ją codziennie myć wodą i delikatnym środkiem czyszczącym, a raz w tygodniu można stosować specjalne tabletki do dezynfekcji protez.

Czy szyna ochronna może pęknąć?
Tak, zwłaszcza jeśli jest intensywnie używana. W przypadku uszkodzenia należy zgłosić się do stomatologa, aby wykonać nową szynę.