Demontaż retainera – co to jest? Opis zabiegu [ortodoncja]

Demontaż retainera to zabieg polegający na usunięciu stałego aparatu retencyjnego, który stabilizował zęby po zakończeniu leczenia ortodontycznego. Retainer, czyli cienki drut przyklejony do wewnętrznej powierzchni zębów, zapobiega ich przemieszczaniu się i utrwaleniu efektów terapii ortodontycznej. Jego usunięcie następuje, gdy lekarz uzna, że stabilizacja uzębienia jest wystarczająca, a dalsze noszenie retainera nie jest konieczne. Zbyt długie pozostawienie retainera może prowadzić do nagromadzenia kamienia nazębnego i trudności w utrzymaniu higieny jamy ustnej. Dlatego ważne jest, aby regularnie kontrolować jego stan i w odpowiednim momencie zdecydować się na jego demontaż.

Korekta merytoryczna: dr n. med. Anna Leszczyszyn – lekarz stomatolog, absolwentka Uniwersytetu Medycznego im. Piastów Śląskich we Wrocławiu na kierunku lekarsko-dentystycznym.

Jak przebiega demontaż retainera?

Zabieg jest szybki, bezbolesny i wykonywany podczas wizyty kontrolnej w gabinecie ortodontycznym.

Lekarz rozpoczyna od delikatnego odklejenia retainera przy użyciu specjalnych narzędzi stomatologicznych. Następnie usuwa resztki kleju kompozytowego, które pozostały na powierzchni zębów, aby przywrócić im naturalną gładkość. Może to wymagać delikatnego polerowania, ale nie powoduje uszkodzenia szkliwa.

Po zdjęciu retainera lekarz sprawdza ułożenie zębów i ocenia, czy konieczna jest dalsza retencja, np. w postaci nakładek retencyjnych (retainerów ruchomych). Jeśli retencja nie jest już potrzebna, pacjent może wrócić do normalnej higieny jamy ustnej bez dodatkowych elementów utrzymujących pozycję zębów.

Cały proces trwa zazwyczaj 15–30 minut, w zależności od liczby zębów objętych retainerem i ilości kleju do usunięcia.

Wskazania do demontażu retainera

Decyzję o usunięciu retainera podejmuje ortodonta po ocenie stabilności zgryzu oraz pozycji zębów.

Retainer usuwa się, gdy:

• lekarz uzna, że stabilizacja zębów jest trwała i dalsza retencja nie jest konieczna,
• retainer uległ uszkodzeniu, a jego dalsze noszenie mogłoby prowadzić do nieprawidłowego ustawienia zębów,
• pacjent ma trudności w utrzymaniu higieny, a wokół retainera gromadzi się nadmierna ilość kamienia nazębnego,
• występuje podrażnienie dziąseł lub błony śluzowej spowodowane obecnością retainera,
• pacjent zgłasza dyskomfort związany z retainerem lub chce przejść na ruchomą formę retencji.

Niektórzy pacjenci decydują się na demontaż retainera na własne życzenie, jednak zawsze warto skonsultować tę decyzję z ortodontą, aby uniknąć ryzyka nawrotu wady zgryzu.

Przeciwwskazania do demontażu retainera

Nie zawsze można bezpiecznie usunąć retainer, zwłaszcza jeśli zęby nadal mają tendencję do przemieszczania się.

Przeciwwskazaniami do demontażu są:

• brak stabilizacji zębów i ryzyko ich ponownego przesunięcia,
• wcześniejsze nieprzestrzeganie zaleceń ortodonty dotyczących retencji,
• skłonność do nawykowego zaciskania zębów lub bruksizmu, który może powodować ich przesunięcie,
• niewystarczająca retencja po leczeniu ortodontycznym, wymagająca dłuższego okresu stabilizacji.

Jeśli ortodonta uzna, że retainer powinien pozostać na dłużej, pacjent może zostać poinformowany o konieczności regularnych kontroli i ewentualnej wymiany retainera w przyszłości.

Skutki uboczne po demontażu retainera

Po usunięciu retainera pacjent może odczuwać lekką nadwrażliwość zębów, zwłaszcza jeśli przez dłuższy czas były one pokryte klejem. Nadwrażliwość ta zazwyczaj ustępuje po kilku dniach i można ją złagodzić stosowaniem past do wrażliwych zębów.

Niektóre osoby zgłaszają uczucie „luźniejszych” zębów po zdjęciu retainera, co jest naturalną reakcją organizmu na zmianę stabilizacji. Jeśli retencja była dobrze zaplanowana, zęby pozostaną w swojej pozycji, ale w niektórych przypadkach lekarz może zalecić noszenie ruchomego retainera na noc, aby dodatkowo zabezpieczyć efekt leczenia.

Dla pacjentów, którzy mieli trudności w utrzymaniu higieny, usunięcie retainera jest korzystne, ponieważ ułatwia dokładne szczotkowanie i nitkowanie zębów.

Ile kosztuje demontaż retainera?

Koszt usunięcia retainera wynosi od 200 do 500 zł. Jeśli konieczne jest dodatkowe czyszczenie osadów nazębnych, cena może wzrosnąć o kolejne 100–300 zł. Niektóre gabinety oferują demontaż retainera w ramach pakietu retencyjnego, co oznacza, że pacjent nie musi ponosić dodatkowych kosztów po zakończeniu leczenia ortodontycznego.

Często zadawane pytania

Czy demontaż retainera boli?
Nie, zabieg jest całkowicie bezbolesny i nie wymaga znieczulenia.

Jak długo trwa usunięcie retainera?
Zazwyczaj 15–30 minut, w zależności od ilości kleju i liczby zębów objętych retainerem.

Czy po demontażu retainera zęby mogą się przesunąć?
Jeśli stabilizacja zgryzu jest wystarczająca, nie powinno dojść do przesunięć. W niektórych przypadkach ortodonta zaleca jednak dodatkowe noszenie retainera ruchomego.

Czy po usunięciu retainera trzeba wykonać dodatkowe zabiegi?
Jeśli wokół retainera nagromadził się kamień nazębny, lekarz może zalecić profesjonalne czyszczenie w gabinecie.

Czy retainer można usunąć samodzielnie?
Nie, ponieważ niewłaściwe usunięcie może uszkodzić szkliwo lub pozostawić resztki kleju, które mogą prowadzić do gromadzenia się osadów i próchnicy. Usunięcie retainera powinno być wykonane przez ortodontę.