Wyłuszczenie torbieli to zabieg chirurgiczny polegający na całkowitym usunięciu torbieli wraz z jej torebką, aby zapobiec jej ponownemu powstaniu. Torbiele w jamie ustnej to patologiczne przestrzenie wypełnione płynem lub treścią półstałą, które rozwijają się najczęściej w wyniku przewlekłego stanu zapalnego. Ich obecność może prowadzić do destrukcji tkanek kostnych, przemieszczania zębów, nawracających stanów zapalnych i bólu. Najczęściej torbiele występują w okolicy wierzchołków korzeni martwych zębów (torbiele korzeniowe), wokół niewyrżniętych zębów zatrzymanych (torbiele zawiązkowe) lub w obrębie kości szczęki i żuchwy jako zmiany o charakterze nowotworowym. Wczesne wykrycie i usunięcie torbieli zapobiega poważnym powikłaniom, takim jak osłabienie struktury kości, złamania patologiczne czy deformacje twarzy.

Korekta merytoryczna: dr n. med. Anna Leszczyszyn – lekarz stomatolog, absolwentka Uniwersytetu Medycznego im. Piastów Śląskich we Wrocławiu na kierunku lekarsko-dentystycznym.

Jak przebiega wyłuszczenie torbieli?

Zabieg poprzedza dokładna diagnostyka, która pozwala określić lokalizację, wielkość i rodzaj torbieli. Podstawowym badaniem jest zdjęcie rentgenowskie (pantomogram), a w bardziej skomplikowanych przypadkach tomografia komputerowa CBCT, która umożliwia ocenę relacji torbieli do okolicznych struktur, takich jak zatoki szczękowe czy nerwy. Przed rozpoczęciem procedury lekarz podaje znieczulenie miejscowe, dzięki czemu pacjent nie odczuwa bólu. W przypadku dużych torbieli, trudnego dostępu do zmiany lub dużego lęku pacjenta możliwe jest zastosowanie sedacji dożylnej lub znieczulenia ogólnego.

Po znieczuleniu chirurg wykonuje nacięcie dziąsła i odsłania torbiel, usuwając ją wraz z torebką. Jeśli torbiel jest duża, może być konieczne częściowe usunięcie fragmentu kości pokrywającej zmianę. Po wyłuszczeniu torbieli jama zostaje dokładnie oczyszczona i zabezpieczona. W niektórych przypadkach konieczne jest wypełnienie ubytku materiałem kościotwórczym, aby wspomóc regenerację kości. Na koniec lekarz zakłada szwy chirurgiczne, które stabilizują tkanki i przyspieszają proces gojenia. Usunięty materiał może zostać wysłany do badania histopatologicznego, aby potwierdzić charakter zmiany.

Wskazania do wyłuszczenia torbieli

Zabieg jest konieczny w sytuacjach, gdy obecność torbieli prowadzi do destrukcji tkanek, dolegliwości bólowych lub stanowi ryzyko powikłań.

Najczęstszym wskazaniem jest torbiel korzeniowa, która rozwija się wokół wierzchołka martwego zęba w wyniku przewlekłego stanu zapalnego. Zwykle nie daje objawów na początkowym etapie, ale z czasem może powodować obrzęk, ból i resorpcję kości.

Kolejnym wskazaniem jest torbiel zawiązkowa, która powstaje wokół niewyrżniętego zęba, np. zatrzymanej ósemki czy kła. Jeśli torbiel osiągnie duży rozmiar, może prowadzić do deformacji kości oraz przemieszczenia sąsiednich zębów.

Niektóre torbiele rozwijają się w kości szczęki lub żuchwy bez związku z konkretnym zębem, jak np. torbiel zastoinowa czy torbiel boczna. W takich przypadkach usunięcie jest konieczne, aby zapobiec dalszej destrukcji tkanek.

Przeciwwskazania do wyłuszczenia torbieli

Zabieg jest stosunkowo bezpieczny, ale w niektórych przypadkach konieczne może być jego odroczenie lub wcześniejsze przygotowanie pacjenta.

Pacjenci z niekontrolowaną cukrzycą, chorobami krzepnięcia krwi czy nadciśnieniem powinni skonsultować się z lekarzem prowadzącym przed zabiegiem. W niektórych przypadkach konieczna jest modyfikacja leczenia farmakologicznego lub zastosowanie odpowiednich środków ostrożności.

Jeśli w jamie ustnej występuje ostry stan zapalny, np. aktywna infekcja czy ropień, chirurg może zalecić wcześniejszą antybiotykoterapię w celu zmniejszenia ryzyka powikłań.

Pacjentki w pierwszym trymestrze ciąży powinny unikać planowych zabiegów chirurgicznych, chyba że istnieje pilna potrzeba ich przeprowadzenia. W drugim trymestrze zabieg można wykonać pod ścisłą kontrolą stomatologa.

Skutki uboczne po wyłuszczeniu torbieli

Po zabiegu pacjent może odczuwać przejściowy ból, obrzęk oraz dyskomfort w okolicy operowanej. Objawy te są normalne i zazwyczaj ustępują w ciągu kilku dni.

W pierwszych dniach po zabiegu może wystąpić trudność w szerokim otwieraniu ust, zwłaszcza jeśli torbiel była usuwana w tylnej części jamy ustnej. Pacjent powinien unikać intensywnego żucia i twardych pokarmów, aby nie obciążać operowanego miejsca.

Jednym z możliwych powikłań jest suchy zębodół, jeśli torbiel była związana z usuniętym zębem. Aby temu zapobiec, pacjent nie powinien intensywnie płukać jamy ustnej przez pierwsze 24 godziny oraz unikać picia przez słomkę, co mogłoby doprowadzić do utraty ochronnego skrzepu krwi.

W przypadku torbieli położonych blisko nerwu zębodołowego dolnego istnieje niewielkie ryzyko przejściowego drętwienia wargi, brody lub języka. Objaw ten zwykle ustępuje w ciągu kilku tygodni, ale w bardzo rzadkich przypadkach może utrzymywać się dłużej.

Aby przyspieszyć gojenie, lekarz może zalecić stosowanie zimnych okładów, płukanek antyseptycznych i unikanie wysiłku fizycznego przez kilka dni po zabiegu.

Ile kosztuje wyłuszczenie torbieli?

• Wyłuszczenie małej torbieli kosztuje od 700 do 1500 zł,
• Usunięcie większej torbieli wymagające rekonstrukcji kości kosztuje od 1500 do 3000 zł,
• Badanie histopatologiczne usuniętej zmiany to dodatkowy koszt w wysokości 150–400 zł.

W bardziej skomplikowanych przypadkach, np. gdy torbiel jest rozległa i wymaga dodatkowej regeneracji kości, cena może być wyższa.

Często zadawane pytania

Czy wyłuszczenie torbieli boli?
Nie, zabieg jest wykonywany w znieczuleniu miejscowym, dzięki czemu pacjent nie odczuwa bólu.

Jak długo trwa gojenie po zabiegu?
Pierwsza faza gojenia trwa około 7–14 dni, ale pełna regeneracja kości może trwać kilka miesięcy.

Czy każda torbiel wymaga usunięcia?
Niektóre małe torbiele mogą być obserwowane, ale większość zmian powinna zostać usunięta, aby zapobiec ich rozrostowi.

Czy po zabiegu można normalnie jeść?
Tak, po ustąpieniu działania znieczulenia, ale przez kilka dni warto spożywać miękkie i letnie pokarmy, aby nie podrażniać rany.

Czy torbiel może odrosnąć?
Jeśli usunięto całą zmianę, ryzyko nawrotu jest minimalne. Regularne kontrole pozwalają wykryć ewentualne zmiany na wczesnym etapie.