Ból zębów pojawiający się przy zmianie pogody to zjawisko, które wielu osobom wydaje się dziwne, a nawet niewiarygodne. W rzeczywistości jest jednak opisane w stomatologii i nosi nazwę barodontalgii. To dolegliwość związana ze zmianami ciśnienia atmosferycznego, które oddziałują na wnętrze zęba. Czasem ból nasila się również przy silnym wietrze, nagłych wahaniach temperatury albo podczas lotu samolotem czy nurkowania. Sprawdźmy mechanizm tego zjawiska oraz przekonajmy się, kiedy może dotyczyć martwego albo leczonego kanałowo zęba i jakie działania pomagają zmniejszyć dyskomfort.
Korekta merytoryczna: dr n. med. Anna Leszczyszyn – lekarz stomatolog, absolwentka Uniwersytetu Medycznego im. Piastów Śląskich we Wrocławiu na kierunku lekarsko-dentystycznym.
Może Cię zainteresować: Kostniwo – czym jest „cement w zębach” i dlaczego tak się nazywa?
Barodontalgia – ból zęba przez zmianę ciśnienia
Barodontalgia to specyficzny rodzaj bólu zęba, który pojawia się w sytuacjach nagłych zmian ciśnienia atmosferycznego. Dotyczy to szczególnie pilotów, nurków, wspinaczy wysokogórskich, ale także pasażerów samolotów. Mechanizm jest prosty – jeśli wewnątrz zęba uwięzione są gazy, np. w wyniku nieszczelnego wypełnienia albo zapalenia miazgi, wahania ciśnienia powodują ich rozszerzanie się lub kurczenie. Takie zmiany naciskają na tkanki wewnątrz zęba i wywołują silny ból. Zjawisko to jest dobrze udokumentowane w stomatologii wojskowej, gdzie barodontalgia opisywana była u pilotów podczas II wojny światowej.
🦷 Barodontalgia nie dotyczy wyłącznie chorych zębów. Czasem ból może pojawić się w zębie, który wcześniej nie dawał objawów, jeśli doszło do mikrouszkodzeń szkliwa albo niewidocznych ubytków, które tworzą przestrzenie dla uwięzionego gazu.
Ból zębów na zmianę pogody – czy to normalne?
Bóle zębów związane ze zmianą pogody zdarzają się rzadziej niż bóle głowy czy stawów, ale nie są niczym niezwykłym. Wrażliwość na zmiany ciśnienia występuje głównie wtedy, gdy w zębie istnieje już jakaś ukryta patologia. Nieleczona próchnica, stan zapalny miazgi czy nieszczelne wypełnienie mogą powodować, że ząb reaguje na wahania atmosferyczne. Nagłe spadki ciśnienia, np. przed burzą, sprawiają, że gazy wewnątrz zęba zwiększają swoją objętość i wywołują ucisk. Dolegliwość ustępuje, gdy ciśnienie się stabilizuje, ale jeśli problem nawraca, oznacza to konieczność leczenia stomatologicznego.
Ból zębów przy zmianie temperatury lub wietrze
Zmiany pogody odczuwalne na zewnątrz, takie jak silny wiatr czy nagły spadek temperatury, mogą nasilać ból zębów. Nie jest to bezpośredni efekt zimna, lecz reakcja związana z wahaniami ciśnienia atmosferycznego, które towarzyszą takim zjawiskom pogodowym. Jeśli w zębie istnieje już stan zapalny, ubytek, nieszczelne wypełnienie albo odsłonięta zębina, spadek ciśnienia połączony z zimnym powietrzem może nasilać ucisk gazów wewnątrz zęba i wywoływać ból. Objawy zwykle mijają wraz ze stabilizacją pogody, ale powtarzające się dolegliwości są sygnałem, że konieczna jest wizyta u dentysty i sprawdzenie, czy nie ma ukrytej próchnicy lub problemów w miazdze.
🦷 Osoby, które odczuwają ból zębów na dworze w czasie wietrznej i chłodnej pogody, często mają już istniejące mikrouszkodzenia lub niewielkie stany zapalne. Pogoda nie wywołuje problemu sama w sobie, ale ujawnia chorobę, która rozwija się w zębie.
Ból martwego zęba na zmianę pogody – co robić?
Martwy ząb, czyli taki po obumarciu miazgi, nie powinien boleć. Jeśli jednak pojawia się w nim ból przy zmianach ciśnienia lub pogody, najczęściej oznacza to problem z leczeniem. Niedokładnie wypełnione kanały, nieszczelność w koronie albo obecność torbieli mogą powodować, że wewnątrz zęba gromadzi się gaz i wywołuje ból. W takiej sytuacji konieczna jest wizyta u stomatologa, który oceni szczelność wypełnienia kanałowego i ewentualnie przeprowadzi ponowne leczenie. Zlekceważenie objawu może prowadzić do powikłań w postaci stanu zapalnego kości albo ropnia.
Czy ząb leczony kanałowo może boleć na zmianę pogody?
Zdarza się, że nawet ząb po leczeniu kanałowym reaguje na zmiany ciśnienia. Najczęściej wynika to z niepełnego opracowania kanałów lub mikroszczelin w wypełnieniu. Nawet minimalne przestrzenie mogą być źródłem uwięzionych gazów, które podczas lotu czy zmiany pogody ulegają rozszerzeniu. Stomatolog w takich przypadkach wykonuje zdjęcie RTG, aby ocenić stan wypełnienia i ewentualnie przeprowadzić tzw. reendo, czyli ponowne leczenie kanałowe. Dobrze przeprowadzone leczenie eliminuje możliwość reakcji bólowych na zmiany atmosferyczne.
🦷 Ból zęba po leczeniu kanałowym nie zawsze oznacza powikłania. Czasem ząb może być wrażliwy jeszcze przez kilka tygodni po zabiegu, ale jeśli ból wraca cyklicznie przy zmianie pogody, wymaga diagnostyki.
Jak zmniejszyć ciśnienie w zębie?
Samodzielnie nie da się „wypuścić” ciśnienia z zęba. Jedynym skutecznym sposobem jest leczenie stomatologiczne, które usuwa źródło problemu. W przypadku barodontalgii oznacza to naprawę nieszczelnych wypełnień, usunięcie próchnicy, leczenie zapalenia miazgi albo powtórne leczenie kanałowe. W czasie podróży czy lotu można jedynie łagodzić objawy – unikać jedzenia i picia bardzo zimnych lub gorących rzeczy, a w razie silnego bólu sięgnąć po leki przeciwbólowe. Najważniejsze jest jednak, aby nie ignorować takich sygnałów. Ból zęba na zmianę pogody to informacja, że wewnątrz zęba dzieje się coś nieprawidłowego i konieczna jest konsultacja stomatologiczna.
Bibliografia
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/8764677/
- https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC3518957/
