Choć brzmi to nieprawdopodobnie, ból zęba może oddziaływać na serce. Czy to możliwe, że stan jamy ustnej wpływa na bicie, rytm lub samopoczucie sercowo-naczyniowe? W medycynie istnieją związki funkcjonalne pomiędzy stanem zębów i dziąseł a układem krążenia. Trzeba jednak zrozumieć, jak głęboko idą te związki – czy ból serca może mieć źródło w chorym zębie? Czy arytmia lub kołatanie serca może być konsekwencją stanu zapalnego w jamie ustnej? Czy próchnica, chore dziąsła lub martwe zęby mogą doprowadzić nawet do poważnych problemów kardiologicznych?
Korekta merytoryczna: dr n. med. Anna Leszczyszyn – lekarz stomatolog, absolwentka Uniwersytetu Medycznego im. Piastów Śląskich we Wrocławiu na kierunku lekarsko-dentystycznym.
Może Cię zainteresować: Śmierć przez zepsute zęby – czy można tak umrzeć?
Który ząb jest połączony z sercem?
W praktyce żaden konkretny ząb nie ma bezpośredniego połączenia z sercem. Jamę ustną i serce łączy jednak wspólny układ nerwowy – głównie nerw błędny i nerwy czaszkowe, co pozwala na przenoszenie bodźców bólowych. Niewielkie podrażnienia w obrębie zębów, dziąseł i okolicznych tkanek mogą aktywować te same drogi nerwowe, które odczuwają sygnały płynące z serca. Stąd możliwe jest mylne interpretowanie bólu – zdrowy ząb może być postrzegany jako przyczyna uczucia kłucia serca lub kołatania, a także na odwrót. To efekt zjawiska zwanego bólem przeniesionym.
Ból serca od zęba – czy to możliwe?
Tak – chociaż ząb nie powoduje bólu serca w sposób bezpośredni, wspólny kanał nerwowy może sprawić, że ból odczuwany w sercu ma początek w jamie ustnej. Nasilające się stany zapalne, ropnie czy powikłania po leczeniu kanałowym mogą wywołać ogólnoustrojową reakcję zapalną. Ta, poprzez stres oksydacyjny czy reakcje humoralne, może wpływać na układ krążenia i odczuwane symptomy. Pomimo że bezpośrednie promieniowanie bólowe od zęba do serca nie występuje, wpływ pośredni – przez procesy zapalne – jest realny.
🦷 Zjawisko bólu przeniesionego może dotyczyć różnych narządów. Przykładami są bóle zęba spowodowane zapaleniem zatok albo dusznica promieniująca do szczęki. Przyczyna i miejsce odczucia nie zawsze są więc tożsame.
Kołatanie serca od zęba
Kołatanie serca (palpitacje) to subiektywne, nieprzyjemne poczucie przyspieszonego, nieregularnego lub zbyt silnego bicia serca. U osoby z dużym stresem, infekcją zęba lub stanem zapalnym w jamie ustnej reakcja współczulna może się wyostrzyć. Organizm odbiera ten stan jako zagrożenie i uruchamia mechanizmy obronne, w tym przyspieszoną pracę serca. Co więcej, cierpienie psychiczne i fizyczne związane z bólem zęba zwiększa poziom kortyzolu i noradrenaliny, co również sprzyja palpitacjom. Zatem problem stomatologiczny może pośrednio prowadzić do odczucia przyspieszonego bicia serca.
Arytmia serca od zęba
Arytmie to zaburzenia rytmu pracy serca. Bezpośredni wpływ chorego zęba na układ przewodzący serca nie jest znany i nie ma takiego połączenia. Jednak przewlekłe infekcje w jamie ustnej mogą wywołać przewlekły stan zapalny, który obciąża cały organizm, w tym układ karkowo-naczyniowy. Duży stres i przewlekłe stany zapalne wpływają na homeostazę, w tym na poziomy elektrolitów i pracy autonomicznego układu nerwowego. Te czynniki mogą predysponować do powstania zaburzeń rytmu. Podkreślając: jeśli pacjent doświadcza arytmii i jednocześnie ma trudności stomatologiczne, ważna jest jednoczesna diagnostyka stomatologiczna i kardiologiczna.
Czy można mieć zawał serca przez zęby?
Ząb sam w sobie nie powoduje zawału. Niemniej chroniczne stany zapalne – często bagatelizowane przez pacjentów – mogą w perspektywie czasu stanowić czynnik ryzyka miażdżycy, która prowadzi do zawału. Bakterie obecne w zaawansowanym stanie zapalnym przyzębia mogą przedostawać się do krwiobiegu i uczestniczyć w procesie tworzenia blaszek miażdżycowych. Część badań naukowych potwierdza związek między periodontopatią a chorobą wieńcową. Z tego powodu warto patrzeć na zdrowie jamy ustnej jako część ogólnego podejścia do profilaktyki kardiologicznej.
🦷 Regularne czyszczenie zębów i kontrola stanu dziąseł to nie tylko kwestia pięknego uśmiechu – to także jeden ze sposobów chronienia układu sercowo-naczyniowego przed konsekwencjami przewlekłych stanów zapalnych.
Czy chore dziąsła promieniują do serca?
Chore dziąsła (zapalenie przyzębia) mogą mieć wpływ na funkcjonowanie całego organizmu. Patogeny odpowiedzialne za zapalanie przyzębia mogą przedostawać się do krwi szerząc stan zapalny poza jamę ustną. Reakcje takie prowadzą do działania prozapalnych cytokin – interleukin, TNF-α – które w układzie krążenia zakłócają rolowanie trombocytów, funkcję śródbłonka naczyniowego i przyspieszają proces miażdżycowy. To wpływa na elastyczność naczyń i może przyczynić się do epizodu sercowo-naczyniowego. Choć ból nie „promieniuje” fizycznie, stan jamy ustnej ma realny wpływ na funkcjonowanie serca.
Bibliografia
- https://www.health.harvard.edu/diseases-and-conditions/gum-disease-and-the-connection-to-heart-disease
- https://www.carequest.org/about/blog-post/relationship-between-oral-health-and-heart-disease
- https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC8394608/
