Depresja a wojsko – czy depresja wyklucza z wojska?

Depresja jest jednym z elementów sprawdzanych podczas testów psychologicznych do wojska. Odpowiedź jest jasna: tak, kliniczna depresja wyklucza z wojska. Dotyczy to zarówno aktualnej depresji, jak i wcześniejszych epizodów potwierdzonych w dokumentacji medycznej. Jeśli kandydat leczył się psychiatrycznie, brał leki przeciwdepresyjne albo miał myśli samobójcze, psycholog wojskowy uzna go za niezdolnego do służby. Wojsko wymaga stabilności psychicznej, odporności na stres i pełnej zdolności do działania w sytuacjach zagrożenia. Depresja oznacza zwiększone ryzyko załamania psychicznego, dlatego dyskwalifikacja jest standardem.

Czy depresja wyklucza z wojska?

Tak – w praktyce depresja prawie zawsze wyklucza z wojska. Wyjątkiem jest oczywiście depresja niepotwierdzona klinicznie, która nie „wyjdzie na jaw” podczas psychotestów lub wybuch konfliktu zbrojnego. Dotyczy to zarówno trwającej choroby, jak i epizodów z przeszłości, nawet jeśli objawy minęły. Psycholog wojskowy traktuje każde rozpoznanie depresji jako powód do dyskwalifikacji, ponieważ choroba ta wiąże się z ryzykiem nawrotów, obniżoną odpornością na stres i trudnością w funkcjonowaniu w warunkach bojowych. Nawet jednorazowe leczenie psychiatryczne, terapia lub stosowanie leków przeciwdepresyjnych jest podstawą do uznania kandydata za niezdolnego do służby.

Indywidualna ocena komisji wojskowej

Choć depresja standardowo wyklucza ze służby, zdarzają się przypadki, w których komisja wojskowa – po dokładnej analizie dokumentacji i rozmowie z kandydatem – przyznaje kategorię A (zdolny do służby). Jednak dzieje się to prawie wyłącznie wtedy, gdy:

• diagnoza depresji była błędna lub nie została jednoznacznie potwierdzona;
• epizod miał charakter reakcyjny, krótkotrwały, bez nawrotów;
• kandydat nie przyjmował leków psychiatrycznych;
• nie było hospitalizacji ani myśli samobójczych;
• obecnie funkcjonuje stabilnie i nie ma żadnych objawów.

W takich przypadkach psycholog wojskowy może uznać, że wcześniejsze problemy emocjonalne nie spełniają kryteriów depresji klinicznej i nie stanowią przeciwwskazania do służby. Jednak są to sytuacje wyjątkowe, a ocena zawsze zależy od pełnej dokumentacji i rozmowy z komisją.

Jak dostać się do wojska z historią depresji?

Dostanie się do wojska z historią depresji jest trudne, ale nie zawsze całkowicie niemożliwe – zależy to od charakteru wcześniejszych problemów i wyniku badania psychologicznego. Najważniejsze jest to, że komisja ocenia obecną kondycję psychiczną, a nie sam fakt, że ktoś kiedyś czuł się gorzej. Dostanie się do wojska z historią depresji jest możliwe np. wtedy, gdy wcześniejsze problemy emocjonalne nie miały charakteru depresji klinicznej, a były jedynie krótkotrwałą reakcją na stres. Jeśli zależy Ci, aby dostać się do wojska, musisz udowodnić psychologowi, że jesteś stabilny emocjonalnie – oczywiście mówiąc przy tym 100% prawdy, ponieważ kłamstwa podczas wywiadu wychodzą na jaw.

Przykładowe pytania o depresję do wojska

1. Czy miałeś w przeszłości okresy obniżonego nastroju?
2. Jak długo trwało najgorsze pogorszenie nastroju, jakie pamiętasz?
3. Czy korzystałeś z pomocy psychiatry lub psychologa?
4. Czy brałeś kiedyś leki przeciwdepresyjne? Jak długo?
5. Czy zdarzało Ci się mieć myśli samobójcze lub autoagresywne?
6. Czy byłeś kiedykolwiek hospitalizowany z powodu problemów psychicznych?
7. Jak radzisz sobie ze stresem na co dzień?
8. Czy zdarza Ci się czuć przytłoczony obowiązkami? Jak reagujesz?
9. Czy miewasz problemy ze snem (bezsenność, wybudzanie, nadmierna senność)?
10. Czy często tracisz chęci do działania lub masz trudności z motywacją?
11. Czy odczuwasz silne wahania nastroju?
12. Czy był w Twoim życiu okres, w którym nic Cię nie cieszyło (anhedonia)?
13. Jak reagujesz w sytuacjach nagłego stresu lub presji?
14. Czy masz problemy z koncentracją lub pamięcią w okresach gorszego samopoczucia?
15. Czy kiedykolwiek miałeś zwolnienie lekarskie związane z problemami psychicznymi?
16. Czy w Twoim otoczeniu ktoś zauważył u Ciebie zmiany w zachowaniu lub nastroju?
17. Jak wygląda Twoja relacja z rodziną i innymi ludźmi?
18. Czy zdarza Ci się izolować od innych, kiedy masz gorszy dzień?
19. Czy zauważyłeś u siebie reakcje impulsywne lub trudności z kontrolą emocji?
20. Czy obecnie czujesz się w pełni stabilny emocjonalnie i gotowy do służby w warunkach stresowych?

Depresja depresji nierówna

W przepisach wojskowych depresja jest traktowana jako poważne przeciwwskazanie, ale w praktyce komisja patrzy również na charakter i przebieg wcześniejszych problemów psychicznych. Nie każda sytuacja, którą ktoś nazwał „depresją”, jest kliniczną chorobą wymagającą leczenia. Trzeba również wziąć pod uwagę, że depresja to często nadużywane słowo i czasem stosują ją osoby, które po prostu mają gorszy nastrój. Psycholog ocenia więc, czy był to krótkotrwały epizod reakcji na stres, chwilowe obniżenie nastroju, czy pełnoprawne zaburzenie depresyjne z ryzykiem nawrotów. Różnica jest istotna: prawdziwa depresja kliniczna niemal zawsze oznacza niezdolność do służby, natomiast jednorazowy, łagodny epizod emocjonalny (bez leków, hospitalizacji i myśli samobójczych) może zostać zakwalifikowany jako reakcja sytuacyjna, a nie choroba psychiczna.

Bibliografia

https://sip.lex.pl/akty-prawne/dzu-dziennik-ustaw/orzekanie-o-zdolnosci-do-sluzby-wojskowej-i-tryb-postepowania-19249952?