Kolagen to białko strukturalne, które stanowi podstawę tkanki łącznej, a więc także dziąseł, więzadeł przyzębia i kości szczęk. Z wiekiem jego ilość w organizmie maleje, a w przypadku chorób przyzębia jego struktura ulega degradacji, co prowadzi do cofania się dziąseł i odsłaniania szyjek zębowych. W stomatologii coraz częściej mówi się o zastosowaniu atelokolagenu – specjalnie przygotowanej formy kolagenu, która ma wspierać odbudowę dziąseł i regenerację innych tkanek jamy ustnej. To terapia nowoczesna, wymagająca badań i doświadczenia, ale przynosząca obiecujące efekty.
Korekta merytoryczna: dr n. med. Anna Leszczyszyn – lekarz stomatolog, absolwentka Uniwersytetu Medycznego im. Piastów Śląskich we Wrocławiu na kierunku lekarsko-dentystycznym.
Może Cię zainteresować: Śmierć po znieczuleniu u dentysty – przeczytaj, jeśli się boisz
Czy kolagen ma wpływ na zęby i dziąsła?
Kolagen jest najważniejszym składnikiem macierzy zewnątrzkomórkowej przyzębia. Nadaje dziąsłom elastyczność, odporność mechaniczną i zdolność do gojenia. Kiedy w wyniku stanu zapalnego lub procesów starzenia ilość kolagenu spada, dziąsła stają się cieńsze, bardziej podatne na recesję i mniej odporne na urazy. Niedobory kolagenu sprawiają również, że przyzębie gorzej reaguje na leczenie i trudniej się regeneruje. Uzupełnienie go w formie terapii wspiera odbudowę tkanki dziąsłowej, poprawia jej wygląd i ogranicza krwawienie.
🦷 Kolagen nie ma bezpośredniego wpływu na twarde tkanki zębów, takie jak szkliwo, ale bez niego dziąsła tracą swoją stabilność. Oznacza to, że zdrowie zębów zależy w dużej mierze od jakości kolagenu w tkankach miękkich.
Atelokolagen – lek na recesje dziąseł?
Atelokolagen to forma kolagenu, w której usunięto telopeptydy – fragmenty odpowiedzialne za wywoływanie reakcji immunologicznych. Dzięki temu substancja jest dobrze tolerowana przez organizm, a ryzyko alergii czy odrzutu jest znikome. W stomatologii stosuje się go w terapii recesji dziąseł, czyli cofania się linii dziąsła, które odsłania szyjki i korzenie zębów. Podanie atelokolagenu zwiększa grubość dziąseł, poprawia ich ukrwienie i sprzyja regeneracji. Badania kliniczne wskazują, że regularne ostrzykiwanie dziąseł kolagenem może ograniczyć krwawienie, zmniejszyć stan zapalny i poprawić estetykę uśmiechu.
Na czym polega terapia atelokolagenem?
Leczenie z użyciem atelokolagenu polega na ostrzykiwaniu dziąseł specjalnym preparatem. Zabieg wykonuje się w znieczuleniu miejscowym, cienką igłą, a pacjent odczuwa jedynie niewielki dyskomfort. Terapia zwykle obejmuje serię kilku iniekcji, wykonywanych co kilka tygodni. Atelokolagen działa jak biologiczne „rusztowanie”, które pobudza fibroblasty do produkcji własnego kolagenu i wspiera odbudowę tkanek. Dzięki temu dziąsła stają się grubsze, bardziej odporne i mniej podatne na dalsze cofanie. W odróżnieniu od klasycznych zabiegów chirurgicznych, terapia ta jest mało inwazyjna, a okres rekonwalescencji krótki.
🦷 Atelokolagen nie tylko pogrubia dziąsła, ale także wpływa na mikrokrążenie w ich obrębie. Lepsze ukrwienie tkanek oznacza szybsze gojenie i mniejszą podatność na infekcje.
Czy ostrzykiwanie dziąseł kolagenem jest bezpieczne?
Atelokolagen jest substancją biokompatybilną i dobrze tolerowaną. Dzięki modyfikacji chemicznej praktycznie nie wywołuje reakcji alergicznych. Zabieg wymaga jednak sterylnych warunków i doświadczenia lekarza, aby uniknąć powikłań. Najczęstsze objawy niepożądane to niewielki obrzęk, zaczerwienienie i tkliwość w miejscu podania, które ustępują w ciągu kilku dni. Nie odnotowano poważnych skutków ubocznych, dlatego metoda uważana jest za bezpieczną. Należy jednak pamiętać, że nie jest to rozwiązanie uniwersalne – w zaawansowanej paradontozie czy przy dużych ubytkach kości konieczne są bardziej rozległe procedury chirurgiczne.
Inne zastosowanie kolagenu w stomatologii
Kolagen, także w formie atelokolagenu, znajduje szerokie zastosowanie w stomatologii regeneracyjnej. Wykorzystuje się go w chirurgii periodontologicznej do odbudowy utraconych tkanek przyzębia, w implantologii jako materiał wspomagający gojenie wokół wszczepu, a także w zabiegach rekonstrukcji kości szczęk. Kolagen może być stosowany w formie błon, gąbek czy żeli, pełniąc funkcję bariery ochronnej lub struktury wspierającej odrastanie nowych tkanek. Jego zdolność do integracji z organizmem sprawia, że jest jednym z najczęściej używanych biomateriałów w nowoczesnej stomatologii.
🦷 Kolagenowe membrany stosuje się w zabiegach tzw. sterowanej regeneracji kości. Tworzą barierę, która chroni miejsce zabiegu przed wrastaniem tkanek miękkich i pozwala kości na spokojną odbudowę.
Kolagen w regeneracji innych tkanek stomatologicznych
Kolagen pełni istotną rolę także poza leczeniem dziąseł. Jest stosowany w terapii ubytków kostnych po ekstrakcji zębów, aby przyspieszyć gojenie i zapobiec zanikowi wyrostka zębodołowego. Może być wykorzystywany do odbudowy błon śluzowych w przypadku ran pooperacyjnych i urazów, a także jako materiał wspierający przy leczeniu torbieli czy resekcjach wierzchołków korzeni. Jego właściwości biologiczne sprawiają, że stanowi doskonałe środowisko dla odrastania nowych komórek i tworzenia sieci naczyniowej. Dzięki temu pacjenci szybciej wracają do zdrowia, a efekty leczenia są bardziej przewidywalne.
Bibliografia
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32708681/
- https://www.academia.edu/97100468/Reduction_in_Gingival_Bleeding_after_Atelocollagen_Injection_in_Patients_with_Hashimoto_s_Disease_A_Pilot_Study
