Radiolog to specjalista zajmujący się wykonywaniem oraz interpretacją badań obrazowych. Jego praca stanowi niezbędne wsparcie diagnostyczne dla wszystkich dziedzin stomatologii – od zachowawczej, przez chirurgię, ortodoncję, protetykę, aż po implantologię. Dzięki badaniom radiologicznym lekarze są w stanie dokładnie ocenić stan struktur kostnych i zębowych oraz zaplanować leczenie z dużą precyzją. W stomatologii badania obrazowe wykonuje się z użyciem technik rentgenowskich – takich jak zdjęcia punktowe, pantomograficzne, cefalometryczne, a także tomografia CBCT. Lekarz musi posiadać nie tylko odpowiednią wiedzę z zakresu anatomii i patologii, ale również doświadczenie w doborze właściwej metody obrazowania do konkretnego przypadku klinicznego.
Korekta merytoryczna: dr n. med. Anna Leszczyszyn – lekarz stomatolog, absolwentka Uniwersytetu Medycznego im. Piastów Śląskich we Wrocławiu na kierunku lekarsko-dentystycznym.
Jakie badania wykonuje i analizuje stomatolog?
Stomatolog zajmuje się wykonywaniem i opisywaniem szerokiego zakresu badań obrazowych. W zależności od potrzeb diagnostycznych, stosuje się różne techniki, w tym:
- Zdjęcia wewnątrzustne (punktowe, zgryzowe) – pozwalają ocenić pojedynczy ząb, jego korzeń, obecność próchnicy lub zmiany okołowierzchołkowe.
- Zdjęcia pantomograficzne (OPG) – obejmują całą żuchwę i szczękę, obrazując ogólny stan uzębienia, stawów skroniowo-żuchwowych oraz zatok.
- Zdjęcia cefalometryczne – wykorzystywane głównie w ortodoncji, służą do oceny wzajemnego położenia szczęk, zębów i czaszki.
- CBCT (tomografia stożkowa) – trójwymiarowe badanie obrazowe, dające szczegółowy obraz struktur kostnych i zębowych w wybranym obszarze.
Lekarz stomatolog nie tylko wykonuje te badania, ale również interpretuje ich wyniki, opisuje zauważone nieprawidłowości i przekazuje lekarzowi prowadzącemu precyzyjną analizę, która pomaga w doborze odpowiedniego leczenia.
Kiedy potrzebna jest konsultacja ze stomatologiem?
Z konsultacji radiologicznej korzysta się w sytuacjach, gdy konieczna jest dokładna ocena struktur niewidocznych gołym okiem – kości, korzeni zębów, zatok czy kanałów nerwowych. Badania radiologiczne są niezbędne w takich przypadkach jak:
- planowanie leczenia kanałowego, protetycznego, implantologicznego lub ortodontycznego,
- diagnozowanie bólu o niejasnym pochodzeniu,
- ocena złamań, przemieszczeń zębów lub urazów kostnych,
- wykrywanie torbieli, guzów i zmian zapalnych,
- lokalizacja zębów zatrzymanych i dodatkowych,
- kontrola leczenia po zabiegach chirurgicznych.
Lekarz może również analizować zmiany postępujące w czasie, porównując wyniki badań sprzed leczenia i po jego zakończeniu.
Jak wygląda wykonanie badania obrazowego ?
Badanie trwa kilka minut i nie wymaga specjalnego przygotowania. Pacjent zostaje poproszony o zdjęcie metalowych przedmiotów z okolic głowy i ustawienie się w odpowiedniej pozycji. Operator wykonuje ekspozycję, a następnie lekarz stomatolog interpretuje wynik badania
Czy badania radiologiczne są bezpieczne?
Nowoczesne urządzenia stosowane w radiologii stomatologicznej emitują bardzo niską dawkę promieniowania, co sprawia, że są bezpieczne dla większości pacjentów.
Stosuje się zasady ograniczania ekspozycji do niezbędnego minimum (ALARA), a w razie potrzeby – dodatkowe zabezpieczenia w postaci fartuchów ochronnych z gumy ołowianej. Badania nie są wykonywane rutynowo u kobiet w ciąży, chyba że istnieją pilne wskazania i zostaną zachowane środki ostrożności.
Często zadawane pytania
Czy potrzebuję skierowania na badanie RTG w gabinecie prywatnym?
Nie zawsze – wiele pracowni wykonuje badania bez skierowania, ale zaleca się, by były one zlecane przez lekarza prowadzącego w konkretnym celu diagnostycznym.
Jak długo trwa wykonanie zdjęcia?
Zazwyczaj od kilku sekund do kilku minut, w zależności od rodzaju badania. Wynik dostępny jest najczęściej tego samego dnia.
Czy wynik badania od razu trafia do mojego stomatologa?
Tak, jeśli badanie wykonywane jest w tym samym ośrodku, w którym prowadzona jest terapia. W przeciwnym razie pacjent otrzymuje wynik w formie cyfrowej lub papierowej i przekazuje go lekarzowi.
Czy radiolog może rozpoznać nowotwór na zdjęciu?
Radiolog potrafi zidentyfikować zmiany o podejrzanym charakterze, ale ostateczna diagnoza należy do zespołu lekarzy i może wymagać dodatkowych badań, np. histopatologicznych.
Czy CBCT to badanie tylko dla implantologów?
Nie – CBCT wykorzystywane jest również w endodoncji, ortodoncji, chirurgii i periodontologii. To jedno z najdokładniejszych badań obrazowych w stomatologii.
