Czyli wszystko, co musisz wiedzieć o kolejowych testach psychologicznych.

Jak wyglądają psychotesty kolejowe?

Psychotesty kolejowe, czyli dla osób odpowiedzialnych za prowadzenie pociągów lub innych środków transportu kolejowego, zazwyczaj skupiają się na sprawdzeniu umiejętności technicznych, spostrzegawczości, zdolności do szybkiego podejmowania decyzji oraz odporności na stres. Mają one na celu zapewnienie, że maszynista posiada odpowiednie umiejętności, kompetencje i cechy niezbędne do bezpiecznego prowadzenia pojazdu oraz skutecznego radzenia sobie w różnych sytuacjach drogowych.

Jakie są typowe elementy psychotestów kolejowych?

• Testy spostrzegawczości — Osoba poddawana testowi może być poproszona o obserwację i identyfikację różnych obiektów, znaków drogowych lub sygnałów na torach. Te zadania sprawdzają zdolność maszynisty do szybkiego reagowania na zmieniające się warunki na trasie.
• Testy szybkiego podejmowania decyzji — W tych testach maszynista może być przedstawiony z serią sytuacji, które wymagają szybkiej oceny i podjęcia decyzji. Mogą to być scenariusze awaryjne, zagrożenia na trasie lub konieczność dostosowania prędkości, lub kierunku jazdy.
• Testy odporności na stres — Prowadzenie pojazdu szynowego może być stresującym zadaniem, zwłaszcza w sytuacjach awaryjnych lub podczas jazdy w trudnych warunkach pogodowych. Psychotesty te mogą oceniać, jak maszynista radzi sobie ze stresem i jak utrzymuje koncentrację czy skupienie w trudnych sytuacjach.
• Badania medyczne — Często psychotesty kolejowe obejmują również badania medyczne w celu sprawdzenia zdrowia fizycznego i psychicznego oraz oceny ewentualnych problemów zdrowotnych, które mogłyby wpłynąć na zdolność do bezpiecznego prowadzenia pojazdu.

Kto kieruje na psychotesty kolejowe?

Psychotesty kolejowe, w tym dla maszynistów, są zazwyczaj zlecane przez pracodawców związanych z kolejnictwem, czyli przewoźników kolejowych. Mają oni własne procedury rekrutacyjne, w ramach których decydują o przeprowadzeniu testów psychologicznych dla potencjalnych pracowników.

W Polsce istnieją również agencje i instytucje odpowiedzialne za regulację i nadzór nad bezpieczeństwem w transporcie kolejowym, takie jak Urząd Transportu Kolejowego (UTK). UTK nadzoruje przestrzeganie przepisów dotyczących bezpieczeństwa w transporcie kolejowym, w tym kwalifikacji i szkoleń dla personelu kolejowego. Mogą oni również mieć swój wkład w regulacje dotyczące przeprowadzania psychotestów dla personelu kolejowego, w tym maszynistów.

Ostatecznie, jednostkami uprawnionymi do oceny zdolności psychicznej osób przyjmowanych do pracy na stanowiskach kolejowych oraz pracowników są:

• komórki organizacyjne Kolejowego Zakładu Medycyny Pracy;
• Centrum Naukowe Medycyny Kolejowej,
• lekarze posiadający specjalizację w dziedzinie okulistyki i otorynolaryngologii, przeprowadzający specjalistyczne badania profilaktyczne, posiadający kwalifikacje określone w przepisach o służbie medycyny pracy,
• psycholodzy dokonujący oceny psychologicznej przydatności zawodowej do pracy na stanowiskach kolejowych posiadający odpowiednie kwalifikacje,
• w przypadku gdy pracownik uczestniczył w poważnym wypadku kolejowym, badania psychologiczne przeprowadza się w Centrum Naukowym Medycyny Kolejowej.

Ile kosztują psychotesty kolejowe?

Ogólnie rzecz biorąc, koszt psychotestów kolejowych może wynosić od kilkudziesięciu do kilkuset złotych, ale jest to tylko ogólna orientacyjna cena, ponieważ dla kandydata mogą być one też bezpłatne. Ceny psychotestów kolejowych zależą od kilku czynników, takich jak lokalizacja, rodzaj testów, zakres badań oraz wewnętrzne procedury czy politykę firmy kolejowej.

W niektórych przypadkach pracodawca firmy kolejowej może samodzielnie przeprowadzać testy psychologiczne dla potencjalnych pracowników, co może mieć wpływ na cenę. Jeśli przewoźnik kolejowy korzysta z zewnętrznych firm konsultingowych lub specjalistów, aby przeprowadzić te testy, koszty mogą być wyższe.

Ile trwa badanie psychologiczne kolejowe?

Typowe badanie psychologiczne dla maszynistów lub innych pracowników kolejowych może trwać od jednej do kilku godzin. Proces może obejmować wypełnianie kwestionariuszy osobowościowych, testów psychotechnicznych, wywiadów z psychologiem oraz inne formy oceny, w zależności od specyfikacji stanowiska i wymagań.

Czas trwania badania psychologicznego kolejowego może się różnić w zależności od organizacji przeprowadzającej badanie, rodzaju testów i badań, które są wymagane oraz od indywidualnych potrzeb i sytuacji kandydata.

Kiedy można ponownie wykonać psychotesty kolejowe?

Zgodnie z przepisami, badania psychologiczne kolejowe mogą być przeprowadzane w różnych okolicznościach i z różną częstotliwością, zgodnie z wymaganiami prawnymi czy procedurami stosowanymi przez pracodawcę kolejowego.

Kiedy można ponownie wykonać psychotesty kolejowe?

• Przy każdym badaniu wstępnym — Badania psychologiczne mogą być przeprowadzane przy każdym nowym zatrudnieniu na stanowiskach związanych z prowadzeniem pojazdów kolejowych lub bezpieczeństwem ruchu kolejowego, jako część procesu rekrutacji.
• Co 4 lata — w ramach badań okresowych — Psychotesty kolejowe mogą być przeprowadzane okresowo, co cztery lata, aby ocenić dalszą przydatność zawodową pracowników kolejowych, szczególnie tych zatrudnionych na stanowiskach, gdzie wymaga się specjalnych umiejętności i odpowiedzialności.
• Co 2 lata — w ramach badań okresowych u pracowników powyżej 50 roku życia zatrudnionych na stanowisku kolejowym — W niektórych przypadkach, pracownicy kolejowi powyżej określonego wieku (np. 50 lat) mogą być poddani częstszym badaniom psychologicznym, co dwa lata, aby monitorować ich stan zdrowia psychicznego i sprawność w pracy.
• W przypadku uczestniczenia pracownika w poważnym wypadku kolejowym — Po udziale pracownika w poważnym wypadku kolejowym może być wymagane ponowne przeprowadzenie psychotestów kolejowych, aby ocenić jego zdolność do kontynuowania pracy na stanowisku kolejowym.

Testy psychologiczne kolejowe – pytania i odpowiedzi

Testy psychologiczne kolejowe mogą obejmować pytania, które mają na celu ocenę odpowiednich cech osobowości, umiejętności kognitywnych oraz zdolności do pracy w warunkach specyficznych dla pracy w transporcie kolejowym.

Jakie są przykładowe pytania, które mogą pojawić się w tego rodzaju testach?

Osobowość i zachowanie w sytuacjach stresowych:

• Jak reagujesz w sytuacjach stresowych?
•  Opisz, jak radzisz sobie ze stresem w pracy.
• Jakie są Twoje strategie radzenia sobie z konfliktami?

Umiejętności spostrzegawcze i koncentracja:

• Jak szybko potrafisz zauważyć zmiany w otoczeniu?
• Jak często zwracasz uwagę na drobne szczegóły?
• Jakie są Twoje sposoby utrzymania koncentracji podczas wykonywania zadań?

Umiejętności interpersonalne i komunikacja:

• Jakie umiejętności komunikacyjne uważasz za kluczowe w pracy zespołowej?
• Jak radzisz sobie z sytuacjami, gdy trzeba rozwiązać konflikt między pracownikami?
• Opisz, jakie działania podejmujesz, aby zapewnić skuteczną komunikację z innymi członkami zespołu.

Bezpieczeństwo i przestrzeganie procedur:

• Jak ważne jest dla Ciebie przestrzeganie procedur bezpieczeństwa w pracy?
• Jak reagujesz na nieprawidłowości w działaniu pojazdu kolejowego?
• Jakie kroki podejmujesz w przypadku wystąpienia sytuacji awaryjnej na torach?

Motywacja i zaangażowanie zawodowe:

• Co motywuje Cię do pracy jako maszynista/pojazd kolejowy?
• Jakie cele zawodowe chciałbyś osiągnąć w swojej karierze w transporcie kolejowym?
• Jak radzisz sobie z rutyną w pracy?

Odpowiedzi na te pytania mogą dostarczyć informacji na temat cech osobowościowych, umiejętności interpersonalnych oraz podejścia do pracy kandydata. Może to być istotne dla oceny jego przydatności do pracy na stanowisku związanym z transportem kolejowym.

Psychotesty kolejowe – przykładowe zadania

Rozwiązywanie zadań ma na celu ocenę umiejętności przestrzegania reguł, rozumowania logicznego, spostrzegawczości i szybkiego przetwarzania informacji, które są istotne dla pracy w transporcie kolejowym. Oto przykładowe zadania, które mogą pojawić się w psychotestach kolejowych, wykorzystujące matryce Ravena i tablicę Poppelreutera:

Matryce Ravena

Zadanie polega na uzupełnieniu brakującego elementu w obrazku, aby utrzymać logiczną sekwencję. Przykładowo, kandydatowi prezentowane są serie obrazków, z których brakuje jednego elementu. Zadaniem jest wybrać odpowiednią opcję, która logistycznie pasuje do reszty obrazków.

Przykładowe pytanie: Która z poniższych figur pasuje logicznie do reszty obrazków? (prezentacja zestawu różnych kształtów, gdzie brakuje jednego, który kandydat musi wybrać spośród opcji)

Tablica Poppelreutera

Zadanie opiera się na szybkim i dokładnym odnalezieniu różnic między co najmniej dwoma obrazkami. Kandydat musi zidentyfikować, które elementy zostały zmienione lub dodane między pierwszym a drugim obrazkiem.

Przykładowe pytanie: Która figura została zmieniona w drugim obrazku w stosunku do pierwszego? (prezentacja dwóch obrazków, gdzie kandydat musi zidentyfikować różnice)

Jak przygotować się na psychotesty kolejowe?

Przygotowanie się do psychotestów kolejowych jest kluczowe dla zwiększenia pewności siebie i poprawy wyników. Aby się przygotować, warto zdobyć wcześniej informacje na temat rodzaju testów, które będą przeprowadzane, oraz oczekiwanych umiejętności, które zależy od jednostki przeprowadzającej badanie, jak i stanowiska, na które się aplikuje. Praktykowanie różnych rodzajów testów online lub z książek może być również pomocne.

Ważne jest także dbanie o zdrowie psychiczne i fizyczne oraz nauka technik relaksacyjnych, które pomogą zachować spokój podczas testów. Warto również zwrócić uwagę na ograniczony czas, który będzie dostępny na wykonanie zadań, i praktykować wykonywanie ich w ograniczonym czasie. Dobrze jest zjeść pożywne śniadanie przed testami i zachować pozytywne nastawienie, unikając nadmiernego stresu.

Może Cię zainteresować także nasz inny artykuł o psychotestach: Testy psychologiczne do służby granicznej – jak wyglądają psychotesty do służby granicznej?

Bibliografia:

1. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 11 stycznia 2021 r. w sprawie pracowników zatrudnionych na stanowiskach bezpośrednio związanych z prowadzeniem i bezpieczeństwem ruchu kolejowego oraz prowadzeniem określonych rodzajów pojazdów kolejowych. Dziennik Ustaw z 2024 roku, pozycja 780.
2. Rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy. Dz. U. z 1996 r. nr 59, poz. 287.