Dni płodne u mężczyzn – wszystko, co musisz wiedzieć

Choć termin „dni płodne” jest dobrze znany w kontekście kobiecego cyklu menstruacyjnego, w przypadku mężczyzn takie pojęcie wydaje się nie istnieć. Męska płodność rządzi się innymi zasadami, a jakość nasienia jest kluczowym elementem wpływającym na zdolność do zapłodnienia. Przybliżymy wszystkie aspekty męskiej płodności, czynniki na nią wpływające oraz sposoby na jej poprawę.

Dni płodne u mężczyzn – czy coś takiego istnieje?

W literaturze medycznej nie istnieje taka fraza jak dni płodne u mężczyzn, ponieważ samo pojęcie „dni płodnych” odnosi się zazwyczaj do cyklu menstruacyjnego u kobiet. Męska płodność nie podlega cyklicznym zmianom, które u kobiet określa cykl miesiączkowy. Mężczyźni produkują nasienie stale, więc nie ma okresów, w których są szczególnie płodni w sposób porównywalny do kobiet w okresie owulacji. Można oczywiście mówić o płodności męskiej w szerszym kontekście, uwzględniając jakość spermy i inne czynniki, które mogą wpływać na zdolność mężczyzny do zapłodnienia. Jednak dni płodne u płci męskiej nie występują.

Może Cię zainteresować: Brak wzwodu wina partnerki (np. dziewczyny lub żony).

Co ma wpływ na płodność u mężczyzn?

Według szacunkowych statystyk światowych problem niepłodności dotyczy 10-18% populacji na świecie ¹. Do najczęstszych przyczyn tego zjawiska w przypadku mężczyzn, są to nieprawidłowe parametry nasienia, a także zaburzenia hormonalne ². Jednak coraz częściej jako przyczynę zaburzeń płodności uznaje się niezdrowy sposób odżywiania i nieprawidłowy styl życia. Szczególnie krytykowane jest spożywanie wysoko przetworzonej żywności, która często jest uboga w niezbędne witaminy i minerały. Dodatkowo niewystarczający poziom aktywności fizycznej oraz nadmiar używek, takich jak alkohol, papierosy czy kawa, mogą negatywnie wpływać na zdolność reprodukcyjną mężczyzn ³.

Oto kilka głównych czynników, mających wpływ na płodność u mężczyzn.

• jakość spermy — liczba, ruchliwość czy kształt plemników są kluczowymi wskaźnikami płodności męskiej,
• zdrowie ogólne — ogólny stan zdrowia tj. choroby przewlekłe, takie jak cukrzyca czy nadciśnienie, mogą negatywnie wpływać na płodność,
• wiek — zauważono trend pogarszania się jakości męskiego nasienia z upływem lat. Obecnie przyjmuje się, że prawidłowe nasienie to takie, które zawiera co najmniej 4% plemników o prawidłowej morfologii,
• styl życia — palenie papierosów, nadmierna konsumpcja alkoholu, używanie narkotyków, niezdrowa dieta, a także brak aktywności fizycznej mogą wpływać niekorzystnie na płodność,
• środowisko pracy i narażenie na chemikalia — narażenie na substancje toksyczne w miejscu pracy, takie jak pestycydy czy metale ciężkie,
• stres — wysoki poziom stresu może rzutować na produkcję hormonów płciowych, co może mieć wpływ na jakość spermy i płodność męską,
• choroby układu rozrodczego — problemy z układem rozrodczym, takie jak zapalenie jąder czy niedrożność nasieniowodów, mogą utrudnić zapłodnienie,
• genetyka — pewne czynniki genetyczne mogą wpływać na płodność męską, np. obecność wad genetycznych, które mogą prowadzić do zaburzeń spermatogenezy ⁴.

To najczęściej diagnozowane przyczyny niepłodności u mężczyzn. Ze statystyk wynika, że aż w 20% przypadków niepłodności powód nie jest ustalony ⁵. Pamiętaj, że zawsze warto zasięgnąć porady lekarza specjalisty w przypadku trudności z poczęciem.

💡 Przykład 1: Tomek i Ola starają się o dziecko od ponad roku bez powodzenia. Tomek, zaniepokojony, że problem może leżeć po jego stronie, postanowił skonsultować się z urologiem. Badania wykazały, że jakość jego nasienia była niska z powodu niezdrowej diety i braku aktywności fizycznej. Lekarz doradził zmianę stylu życia oraz suplementację witamin i minerałów, co po kilku miesiącach przyniosło poprawę, a para wkrótce doczekała się potomstwa.

8 sposobów na zwiększenie płodności u chłopaka

1. Zredukuj masę ciała — nadmierna masa ciała i choroby z nią związane (cukrzyca typu 2, dyslipidemia) negatywnie wpływają na zdolność mężczyzn do rozrodu. Utrzymanie prawidłowego wskaźnika BMI może pomóc w poprawie jakości spermy oraz ogólnej płodności. Badania sugerują, że utrata wagi może prowadzić do zwiększenia liczby i ruchliwości plemników ⁶.
2. Stosuj zdrową dietę — po części jest ona związana z redukcją masy ciała. Spożywanie zdrowych, zrównoważonych posiłków bogatych w składniki odżywcze może wspomóc płodność poprzez zapewnienie organizmowi odpowiednich witamin i minerałów.
3. Zwróć uwagę na te składniki w diecie — niektóre składniki odżywcze, takie jak witaminy C, D, E, cynk, selen, miedź, beta-karoten czy kwas foliowy, mogą być korzystne dla zdrowia spermy. Szczególnie ważnym dla męskiej płodności składnikiem odżywczym jest cynk. Odgrywa on istotną rolę w metabolizmie hormonów, wytwarzaniu nasienia i regulacji żywotności plemników ^7,8
4. Wyeliminuj używki — papierosy, alkohol i narkotyki to nie jest dobry wybór dla zdrowia. Papierosy zawierają substancje chemiczne, takie jak nikotyna i benzen, które mogą uszkadzać DNA plemników czy hamować ich zdolność do ruchu. Alkohol czy narkotyki, mimo innego sposobu działania, wywołują ten sam efekt – czyli obniżenie płodności.
5. Unikaj stresu — wysoki poziom kortyzolu może mieć negatywny wpływ na libido i erekcję, więc techniki zarządzania stresem, takie jak medytacja czy joga, mogą być pomocne.
6. Regularna aktywność fizyczna — w przypadku mężczyzn, odpowiednia ilość ruchu wpływa na poprawę jakości nasienia i poziom testosteronu, co potwierdziły badania.
7. Wysypiaj się — niedobór snu może prowadzić do obniżenia jakości nasienia, poprzez wpływ na poziom testosteronu. Dlatego zaleca się ok. 6-8 godzin snu na dobę.
8. Unikaj wysokich temperatur — długie przebywanie w pozycji siedzącej powoduje wzrost temperatury w mosznie, co przyczynia się do zaburzeń spermatogenezy i obniżenia płodności. Dlatego unikanie gorących kąpieli, sauny czy noszenia obcisłej bielizny może być korzystne ^7,8. 

Może Cię zainteresować: Czy bezpłodny mężczyzna może zapłodnić?

Kiedy mężczyźni są najbardziej płodni?

Mężczyźni nie podlegają cyklicznym zmianom płodności, jakie zachodzą u kobiet w związku z cyklem menstruacyjnym. Zamiast tego, produkują nasienie stale, co oznacza, że ​​nie istnieje okres, który można jednoznacznie określić jako „najbardziej płodny”, podobny do okresu owulacji u kobiet. Dlatego nie możemy mówić o dniach płodnych występujących u mężczyzn.

Jednakże, mimo braku cyklu, istnieją pewne ogólne zasady dotyczące płodności męskiej. Ogólnie rzecz biorąc, mężczyźni są najbardziej płodni w wieku reprodukcyjnym, który przypada zazwyczaj w przedziale wiekowym od około 20 do 40 lat. Po tym okresie ilość i jakość spermy mogą stopniowo maleć ⁷.

Jak wspomnieliśmy wyżej, na płodność męską może mieć wpływ wiele czynników, takich jak zdrowie ogólne, styl życia, genetyka czy nawet środowisko. Dlatego też nawet jeśli mężczyzna jest w wieku reprodukcyjnym, nie można zakładać automatycznie, że jest on w pełni płodny. Warto skonsultować się ze specjalistą (np. urologiem), jeśli masz jakiekolwiek wątpliwości.

Co jeszcze warto wiedzieć o męskiej płodności?

W ostatnich kilkudziesięciu latach zaobserwowano zmniejszenie płodności mężczyzn. Prawdopodobnie za to zjawisko odpowiedzialne są różne aspekty stylu życia. Wykazano, że płodność męska w ostatnich latach uległa obniżeniu, ze względu na powszechność przetworzonej żywności oraz zwiększenie spożycia cukru.

Może Cię zainteresować: Lekarz od jąder, czyli androlog — jak wygląda wizyta?

Udowodniono również, że nasienie mężczyzn jest niewystarczająco chronione przed stresem oksydacyjnym, dlatego istotne jest włączenie do codziennej diety produktów o działaniu antyoksydacyjnym, które mogą zabezpieczyć plemniki. Chociaż świadomość mężczyzn na temat zdrowego stylu życia wzrasta, ciągły stres może negatywnie wpływać na ich wybory żywieniowe, a w konsekwencji, na płodność męską ⁹.

💡 Przykład 2: Paweł prowadzi intensywny tryb życia, pracując w stresującym środowisku i często sięgając po papierosy i alkohol. Gdy zaczęli z żoną starać się o dziecko, zauważyli, że mają problemy z poczęciem. Paweł postanowił zmienić swoje nawyki – zaczął zdrowiej się odżywiać, ograniczył używki i wprowadził regularną aktywność fizyczną. Po pewnym czasie udał się na kontrolne badania, które wykazały poprawę jakości nasienia, co zwiększyło ich szanse na poczęcie dziecka.

Dni płodne u mężczyzn – podsumowanie

Męska płodność różni się od kobiecej tym, że nie podlega cyklicznym zmianom. Produkcja nasienia jest stała, ale jego jakość może ulegać zmianom pod wpływem stylu życia, stanu zdrowia i innych czynników. Choć nie ma czegoś takiego jak „dni płodne” u mężczyzn, dbanie o zdrową dietę, unikanie używek, regularna aktywność fizyczna i unikanie stresu mogą znacząco wpłynąć na zdolność reprodukcyjną. Warto pamiętać, że problemy z płodnością nie są rzadkością i zawsze warto zasięgnąć porady specjalisty, aby znaleźć odpowiednie rozwiązanie.

Dni płodne u mężczyzn – sekcja FAQ

Czy mężczyźni mają dni płodne?

Nie, mężczyźni nie mają dni płodnych. Produkują nasienie stale, więc nie ma okresów, w których są szczególnie płodni w sposób porównywalny do kobiet w okresie owulacji.

Co wpływa na jakość nasienia u mężczyzn?

Jakość nasienia zależy od liczby, ruchliwości i kształtu plemników. Ogólny stan zdrowia, styl życia, dieta, wiek, stres oraz narażenie na toksyny również mają istotny wpływ na płodność.

Jakie są główne czynniki wpływające na płodność mężczyzn?

Czynniki wpływające na płodność to jakość spermy, zdrowie ogólne, wiek, styl życia (np. palenie papierosów, alkohol, dieta), narażenie na chemikalia w miejscu pracy, stres oraz choroby układu rozrodczego.

Czy styl życia wpływa na męską płodność?

Tak, niezdrowa dieta, brak aktywności fizycznej, nadmiar używek (alkohol, papierosy, narkotyki) oraz wysoki poziom stresu mogą negatywnie wpływać na płodność mężczyzn.

Jakie są najczęstsze przyczyny niepłodności u mężczyzn?

Najczęstsze przyczyny to nieprawidłowe parametry nasienia, zaburzenia hormonalne, niezdrowy styl życia, narażenie na chemikalia oraz choroby układu rozrodczego. W 20% przypadków nie udaje się ustalić konkretnej przyczyny.

Czy wiek wpływa na płodność mężczyzn?

Tak, jakość nasienia pogarsza się z wiekiem. Mężczyźni są najbardziej płodni w wieku od 20 do 40 lat, po czym ilość i jakość plemników mogą się stopniowo obniżać.

Jak można poprawić męską płodność?

Aby poprawić płodność, zaleca się utrzymanie prawidłowej masy ciała, stosowanie zdrowej diety bogatej w witaminy i minerały, eliminację używek, unikanie stresu, regularną aktywność fizyczną, odpowiednią ilość snu oraz unikanie wysokich temperatur.

Czy istnieją specjalne suplementy poprawiające męską płodność?

Tak, niektóre składniki odżywcze, takie jak witaminy C, D, E, cynk, selen, beta-karoten i kwas foliowy, mogą wspierać zdrowie spermy. Szczególnie ważny jest cynk, który wpływa na metabolizm hormonów i żywotność plemników.

Jak stres wpływa na płodność mężczyzn?

Wysoki poziom stresu może negatywnie wpływać na produkcję hormonów płciowych i jakość spermy. Techniki zarządzania stresem, takie jak medytacja czy joga, mogą być pomocne.

Czy problemy z płodnością u mężczyzn są powszechne?

Tak, problemy z płodnością dotyczą wielu mężczyzn na całym świecie. Szacuje się, że problem niepłodności dotyczy 10-18% populacji na świecie, a mężczyźni często mają trudności związane z jakością nasienia i innymi czynnikami zdrowotnymi.

Bibliografia:

1. Raport (Raport Koalicji na rzecz Kompleksowej Terapii Niepłodności), 2015. Wspieramy płodność. Warszawa 2015.
2. Cohen S., 2011. Przegląd Kliniczny: niepłodność. [W:] Radiologia interwencyjna chorób kobiet. Andrews R., Brodie M., Chwalisz K. (red). Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa, 11, 117-125
3. Świątkowska D., 2013. Żywienie a płodność. Dieta kobiet w wieku prokreacyjnym. Pediatr. Med. Rodz. 9, 102-106.
4. Koperwas, M., & Głowacka, M. (2017). Problem niepłodności wśród kobiet i mężczyzn – epidemiologia, czynniki ryzyka i świadomość społeczna. Aspekty zdrowia i choroby, tom 2(3), strony 31–49.
5. Boivin J., Bunting L., Collins J. A., Nygren K. G., 2007. International estimates of infertility prevalence and treatment seeking: potential need and demand for infertility medical care. Hum. Reprod. 22, 1506-1512.
6. Kozakowski, J., & Dudek, P. (2017). Upośledzenie płodności u mężczyzn – konsekwencja problemu naszych czasów. Wpływ otyłości i związanych z nią zaburzeń metabolicznych. Postępy Nauk Medycznych, tom 30 (12), strony 674–678. DOI: 10.25121/PNM.2017.30.12.674. Borgis.
7. Bojanowska, M., & Kostecka, M. (2018). Dieta i styl życia jako czynniki wpływające na płodność. Kosmos Problemy Nauk Biologicznych, tom 67(2), strony 425–439.
8. Szostak-Węgierek, D. (2011). Sposób żywienia a płodność / Nutrition and fertility. Medycyna Wieku Rozwojowego, tom XV(4).
9. Wiktorowicz, K., Okręglicka, K., & Nitsch-Osuch, A. (2019). Wpływ sposobu żywienia na płodność mężczyzn / Effect of nutrition on men’s fertility. Wybrane Problemy Kliniczne, ISSN 1897–3590.