Praca na wysokości wiąże się z ryzykiem upadku, stąd konieczność przeprowadzenia specjalistycznych badań. W Polsce, zależnie od wysokości, obowiązują dwa podstawowe rodzaje badań: do 3 metrów i powyżej 3 metrów. Każde z nich ma na celu ocenę zdolności pracownika do bezpiecznego wykonywania zadań na różnych wysokościach, uwzględniając zarówno jego stan fizyczny, jak i psychiczny. W tym artykule, szczegółowo omówimy rodzaje badań, proces ich uzyskiwania oraz odpowiedzi na często zadawane pytania.
Najważniejsze informacje:
- Wyróżniamy 2 główne rodzaje badań wysokościowych: do 3 metrów i powyżej 3 metrów. Ich przeprowadzenie jest obowiązkowe, jeśli praca jest wykonywana powyżej wysokości 1 metra.
- Skierowanie na badania wysokościowe wydaje pracodawca – to jego prawny obowiązek. Pracodawca pokrywa również koszty związane z badaniami.
- Badania wysokościowe są przeprowadzane w gabinecie lekarskim, nie ma opcji ich wykonania w formie online. Nie wykonasz ich także “od ręki”, musisz umówić się na wizytę wcześniej.
- Noszenie okularów nie jest przeszkodą podczas badań, o ile zapewniają prawidłową ostrość widzenia.
- W trakcie badań wysokościowych możesz spodziewać się zarówno pytań stricte psychologicznych, jak i testów sprawnościowych. W artykule znajdziesz 10 przykładowych pytań i zadań.
- Przeciwwskazania do badań wysokościowych to np. zaburzenia równowagi, choroby serca, epilepsja, a nawet zaburzenia lękowo-depresyjne.
- Badania kosztują średnio od 150 do 250 złotych, w zależności m.in. od wielkości miejscowości i dostępności terminów.
- Badania są powtarzane raz na 3 lata lub częściej, gdy stan zdrowia pracownika ulegnie zmianie. Jeśli pracownik nie przejdzie badań pozytywnie, nie będzie mógł pracować na wysokościach powyżej 1 metra.
Rodzaje badań wysokościowych
Zgodnie z polskim prawem wyróżniamy dwa główne typy badań wysokościowych: na wysokości do 3 metrów i na wysokości powyżej 3 metrów. W obu przypadkach, przed przystąpieniem do pracy na wysokości, konieczne jest uzyskanie pozytywnego wyniku z badań, co jest dokumentowane zaświadczeniem lekarskim:
- Badania do pracy na wysokości do 3 metrów to badania przeprowadzane w przypadku prac, gdzie pracownik wykonuje zadania na wysokościach do 300 centymetrów nad poziomem gruntu. Ich celem jest ocena ogólnego stanu zdrowia oraz sprawności fizycznej pracownika, aby upewnić się, że nie występują u niego żadne schorzenia mogące zagrażać bezpieczeństwu podczas pracy na niewielkiej wysokości.
- Badania do pracy na wysokości powyżej 3 metrów to badania wymagane dla pracowników, którzy będą pracować na wysokości przekraczającej 300 centymetrów. Są bardziej szczegółowe i obejmują zarówno ocenę fizyczną, jak i psychologiczną, by wykluczyć istnienie jakichkolwiek stanów zdrowia, które mogłyby wpłynąć na bezpieczeństwo pracy na wysokości. W ramach tych badań lekarz medycyny pracy bada m.in. równowagę, koordynację oraz zdolność adaptacji do pracy na wysokości.
Pracodawca jest zobowiązany do zapewnienia, że wszyscy pracownicy wykonujący zadania na wysokości przeszli badania i są zdolni do bezpiecznego wykonywania swoich obowiązków. Znacznie łatwiej jest “zdać” badania na wysokości do 3 metrów, niż powyżej 3 metrów.
Od jakiej wysokości wymagane jest badanie?
W polskim prawodawstwie badania wysokościowe są wymagane dla pracowników wykonujących zadania na wysokościach powyżej 1 metra. Zgodnie z przepisami, każda praca wykonywana powyżej tego progu wymaga wcześniejszego przejścia przez pracownika odpowiednich badań wysokościowych.
Kto wydaje skierowanie na badania wysokościowe?
Skierowanie na badania wysokościowe wydaje pracodawca. Jest to obowiązek wynikający z przepisów prawa pracy oraz przepisów BHP. Pracodawca, zgodnie z obowiązującymi przepisami, musi zapewnić bezpieczeństwo i higienę pracy, co obejmuje również przeprowadzenie oceny ryzyka zawodowego na stanowiskach pracy (w tym na wysokościach). Skierowanie to jest formalnym dokumentem, uprawniającym pracownika do przystąpienia do badań lekarskich, które przeprowadza lekarz medycyny pracy.
Czy badania wysokościowe można wykonać online?
Badania wysokościowe, ze względu na ich specyfikę, nie mogą być przeprowadzane online. Konieczne jest bezpośrednie spotkanie z lekarzem medycyny pracy, który przeprowadza szczegółowy wywiad medyczny oraz serię testów fizycznych i psychologicznych. W trakcie wizyty lekarz ocenia takie parametry jak równowaga, koordynacja, ogólny stan zdrowia oraz ewentualne lęki wysokościowe, które mogłyby wpłynąć na bezpieczeństwo pracy na wysokości. Tego rodzaju badania wymagają bezpośredniej interakcji i obserwacji, co jest niemożliwe do zrealizowania za pomocą metod online.
Czy okulary są przeszkodą podczas badań?
Noszenie okularów samo w sobie nie jest przeszkodą podczas badań wysokościowych. Ważne jest, aby okulary korygowały wzrok do takiego stopnia, który zapewnia odpowiednią ostrość widzenia, niezbędną do bezpiecznej pracy na wysokości. Lekarz medycyny pracy podczas badań oceni, czy wzrok pracownika z korekcją spełnia wymogi bezpiecznego wykonywania pracy na wysokościach. W niektórych przypadkach, przy bardzo poważnych problemach ze wzrokiem, lekarz może zalecić dodatkowe konsultacje okulistyczne lub dostosowanie rodzaju pracy do indywidualnych możliwości pracownika, tak aby nie zagrażały jego bezpieczeństwu ani innych.
Czy badania wysokościowe są wykonywane “od ręki”?
Badania wysokościowe, jak każde badania medycyny pracy, wymagają wcześniejszego umówienia wizyty. Nie są to badania, które można przeprowadzić “od ręki” bez uprzedniego zaplanowania, głównie ze względu na konieczność przygotowania odpowiednich warunków oraz dostępności specjalisty medycyny pracy. W praktyce oznacza to, że pracownik lub pracodawca musi skontaktować się z odpowiednią placówką medyczną lub ośrodkiem medycyny pracy, aby umówić termin badania.
Badania wysokościowe – pytania psychologiczne i testy sprawnościowe
W ramach badań lekarz medycyny pracy ocenia nie tylko stan zdrowia fizycznego, ale również psychologiczną stabilność pracownika. Oto 10 przykładowych pytań, które mogą zostać zadane:
- Jak reagujesz w sytuacjach stresowych?
Odpowiedź: Staram się zachować spokój i analizować sytuację krok po kroku.
- Czy miałeś kiedykolwiek ataki paniki?
Odpowiedź: Nie, nigdy nie doświadczyłem ataków paniki.
- Jak sobie radzisz z lękiem wysokości?
Odpowiedź: Nie mam lęku wysokości, czuję się komfortowo pracując na wysokościach.
- Opisz sytuację, w której musiałeś podjąć szybką decyzję.
Odpowiedź: Podczas awarii maszyny szybko oceniłem sytuację i podjąłem decyzję o jej wyłączeniu, aby zapewnić bezpieczeństwo.
- Czy łatwo adaptujesz się do nowych warunków pracy?
Odpowiedź: Tak, szybko adaptuję się do nowych środowisk i wymagań.
- Jak radzisz sobie z pracą pod presją czasu?
Odpowiedź: Praca pod presją motywuje mnie do skuteczniejszego działania.
- Czy potrafisz pracować w zespole?
Odpowiedź: Tak, cenię sobie współpracę i uważam, że jestem dobrym członkiem zespołu.
- Jak oceniasz swoje umiejętności komunikacyjne?
Odpowiedź: Uważam, że mam dobre umiejętności komunikacyjne, co pomaga mi w wyjaśnianiu i rozwiązywaniu problemów.
- Czy czujesz się komfortowo pracując na dużej wysokości bez zabezpieczenia?
Odpowiedź: Zawsze stosuję się do zasad bezpieczeństwa i używam wymaganego sprzętu zabezpieczającego.
- Jakie techniki stosujesz do zarządzania stresem?
Odpowiedź: Uprawiam sport, który pomaga mi w redukcji stresu i utrzymaniu dobrej kondycji fizycznej i psychicznej.
Jeśli chodzi o zadania stricte sprawnościowe, są dość proste i z reguły “zdawane” bez większych problemów. Jest duża szansa, że uświadczysz:
- Test równowagi – stanie na jednej nodze przez określony czas.
- Test koordynacji – wykonywanie zadań wymagających precyzyjnych ruchów rąk.
- Symulacja chodzenia po belce – chodzenie po wąskiej belce ustawionej na niskiej wysokości.
- Test siły – podnoszenie ciężarów lub przeprowadzanie testów siłowych.
- Test zwinności – przejście przez tor przeszkód zręcznościowych.
- Test szybkości reakcji – reagowanie na sygnały świetlne lub dźwiękowe.
- Test wytrzymałościowy – bieg na określoną odległość lub czas.
- Test zdolności adaptacji – adaptacja do zmieniających się warunków w symulowanym środowisku pracy.
- Ćwiczenia na wysokości – wspinanie się po drabinie lub rusztowaniu.
- Test sprawności manualnej – montaż małych elementów w ograniczonym czasie.
Ilość oraz rodzaj zadanych pytań i przeprowadzonych testów zależy od lekarza – niektórzy ograniczają się do krótkiego wywiadu i testu równowagi, by inny przeprowadzali cały komplet zadań.
Czy istnieją przeciwwskazania do badań wysokościowych?
Tak, istnieją przeciwwskazania do badań wysokościowych – dlatego ważne jest, aby być w 100% szczerym z lekarzem. Do takich przeciwwskazań zaliczamy:
- Zaburzenia równowagi – choroby lub stany, które wpływają na system wewnątrzuszny, mogą powodować zaburzenia równowagi.
- Zaburzenia krążenia – niedociśnienie ortostatyczne lub inne problemy z krążeniem mogą zwiększać ryzyko omdleń i innych problemów zdrowotnych na wysokości.
- Choroby serca – niewydolność serca, ciężkie arytmie serca lub inne poważne choroby kardiologiczne mogą stanowić znaczące ryzyko podczas pracy na wysokości.
- Epilepsja – ze względu na ryzyko nagłego ataku padaczkowego, epilepsja jest przeciwwskazaniem do pracy na wysokości.
- Zaburzenia wzroku i słuchu – niekorygowane znaczne zaburzenia wzroku i słuchu mogą uniemożliwić bezpieczną pracę na wysokości.
- Choroby układu oddechowego – zaawansowane choroby płuc, takie jak POChP czy astma, mogą ograniczać zdolność do pracy na wysokości.
Jednak to nie wszystko. Pokaźna jest także lista przeciwwskazań stricte psychologicznych:
- Lęk wysokości (akrofobia) – silny lęk przed wysokością może skutkować paraliżem, paniką lub innymi reakcjami, które uniemożliwiają bezpieczną pracę.
- Zaburzenia lękowe – ogólne zaburzenia lękowe mogą wpływać na zdolność do pracy w stresujących warunkach, jakimi są prace na wysokości.
- Zaburzenia depresyjne – ciężka depresja może wpływać na koncentrację, ocenę ryzyka i motywację do pracy, co jest krytyczne przy pracy na wysokości.
Wyróżniamy również przeciwwskazania neurologiczne, czyli takie wpływające na koordynację, percepcję przestrzenną, czy sprawność fizyczną mogą również stanowić przeciwwskazanie do pracy na wysokości. Jest to np. niekontrolowane drżenie kończyn podczas sytuacji stresowych.
Ile kosztują badania wysokościowe? Cennik 2024
Przykładowe ceny badań wysokościowych w dużych polskich miastach:
- Warszawa: 180-250 zł
- Kraków: 170-240 zł
- Łódź: 160-220 zł
- Wrocław: 170-230 zł
- Poznań: 160-230 zł
- Gdańsk: 170-250 zł
- Szczecin: 160-220 zł
- Bydgoszcz: 150-210 zł
- Lublin: 150-200 zł
- Katowice: 160-220 zł
Czynniki wpływające na cenę badań wysokościowych:
- Zakres badania – ceny mogą wzrosnąć, jeżeli badanie wymaga dodatkowych testów psychologicznych czy specjalistycznych testów fizycznych, które nie są standardowymi elementami badań wysokościowych.
- Renoma i lokalizacja ośrodka – placówki medyczne zlokalizowane w większych miastach lub ośrodki cieszące się lepszą opinią mogą oferować badania po wyższych cenach.
- Rodzaj badania – koszt może być różny w zależności od tego, czy są to badania wstępne, okresowe, czy kontrolne.
- Specjalizacja placówki – ośrodki specjalizujące się w badaniach medycyny pracy mogą oferować bardziej konkurencyjne ceny niż ogólne placówki medyczne, które realizują szeroki zakres usług.
- Dostępność terminów – w przypadku, gdy istnieje potrzeba szybkiego przeprowadzenia badań, niektóre placówki mogą oferować tzw. „szybkie terminy” za dodatkową opłatą.
Aby znaleźć najtańsze badania wysokościowe z krótkim terminem oczekiwania, skorzystaj z wyszukiwarki Medcena – największej porównywarki cen usług medycznych w Polsce.
Inne pytania, które możesz chcieć zadać
Czy badania wysokościowe są obowiązkowe dla wszystkich pracowników pracujących na wysokości?
Tak, każdy pracownik wykonujący zadania na wysokości powyżej 1 metra musi przejść odpowiednie badania wysokościowe, aby upewnić się, że jego stan zdrowia pozwala na bezpieczną pracę w takich warunkach.
Jak często należy powtarzać badania wysokościowe?
Badania wysokościowe powinny być powtarzane co najmniej raz na 3 lata lub częściej, jeśli stan zdrowia pracownika ulegnie zmianie lub jeżeli przepisy wewnętrzne pracodawcy lub stanowisko pracy wymagają częstszych badań.
Czy pracodawca pokrywa koszty badań wysokościowych?
Tak, zgodnie z polskim prawem pracodawca jest zobowiązany do pokrycia kosztów badań medycyny pracy, w tym badań wysokościowych.
Co się stanie, jeśli pracownik nie przejdzie pozytywnie badań wysokościowych?
Jeśli pracownik nie przejdzie pozytywnie badań wysokościowych, nie może być dopuszczony do pracy na wysokości. Pracodawca powinien rozważyć możliwość przeszkolenia go na inne stanowisko, które nie wymaga pracy na wysokości.
Czy istnieją specjalne przepisy dotyczące badań wysokościowych dla młodocianych pracowników?
Tak, młodociani pracownicy podlegają szczególnym przepisom prawnym, które mogą narzucać dodatkowe ograniczenia co do rodzaju i zakresu pracy na wysokości. Badania wysokościowe dla młodocianych muszą szczegółowo ocenić ich zdolność do pracy w takich warunkach z uwzględnieniem ich dojrzewania fizycznego i psychicznego.
Dowiedz się więcej:
- https://www.researchgate.net/publication/287313557_High-Altitude_Research_and_Its_Practical_Clinical_Application
- https://www.researchgate.net/publication/6015289_Comparing_Questionnaires_for_the_Assessment_of_Acute_Mountain_Sickness
- https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC1271618/pdf/westjmed00239-0044.pdf
Dodaj komentarz